5 Haziran 2012 Salı

Kdv de mahsup önceliği ve sıralaması



1. Genel Açıklama


KDV kanuna baktığımızda kanunun kendi içinde tahsil edilen (Yüklenilen) KDV yi 3 şekilde telafi etmekte olduğunu biliyoruz. Bunlar;

1-     Mal ve hizmet alımları için ödenen KDV den mahsuplaşma dediğimiz, hesaplanan KDV den ödenen KDV nin tenzili yoluyla telafi edilmesi ki bu genel işlemlerde karşımıza çıkmaktadır.

2-     KDV den kısmi olarak istisna edilen işlemler için yüklenilen KDV nin gider veya maliyet unsuru olarak telafi edilmesi

3-     Tam istisna dediğimiz işlemler edeniyle yüklenilen KDV nin öncelikle indirim yoluyla telafisi, indirim yoluyla telefi edilemezse iadesi

Yüklenilen verginin ise teslime konu mal veya hizmetin bünyesine giren direk ve endirek girdiler için ödenen KDV olduğunu da biliyoruz.  KDV de iade yi gerektiren istisna ve işlemlerde iade edilecek KDV nin de karşımıza 3 gurupta çıktığını görmekteyiz.
  • Birinci gurupta yüklenilen vergiler,

  • İkinci gurupta hesaplanan vergiler,

  • Üçüncü gurupta ise KDV sinin tevkifata konu olan kısmının iadeye konu edildiğini görmekteyiz.

* Birinci gurup; Yüklenilen vergilerin iadeye konu edildiği istisna ve işlemler;

-          11/1-a Mal ve hizmet ihracı

-          11/1-c İhraç kayıtlı satışlar

-          11/1-b Bavul ticareti

-          11/1-b Yabancı sinema yapımcılarına tanınan istisna

-          13/b Hava, deniz, demiryolu araçlarının liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetler

-          13/c Araçlara, petrol aramaları,

-          13/c Altın, gümüş, Platin arama işletme ve zenginleştirme faaliyetleri,

-          13/c Rafinaj faaliyetleri,

-          13/d Yatırım Teşvik,

-          13/e Liman ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi,

-          13/f Ulusal güvenlik amaçlı teslim ve hizmetler,

-          13/g Başbakanlık merkez teşkilatına yapılacak araç teslimlerinde istisna

-          14 Transit taşımacılık,

-          14/3 İhraç malı taşıyan araçlara motorin teslimi,

-          15 Diplomatik istisnalar,

-          29/2 İndirimli orana tabi malların teslimi,

-   17 /4  (s) bendi uyarınca, özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve bilgisayar programlarının teslimi (110 syl KDV genel tebliği)

* İkinci gurup; Hesaplanan verginin iadeye konu edildiği istisna ve işlemler;
-          11/1-c ihraç kayıtlı satışlar,

-          11/1-b Yolcu beraberi eşya ihracı,

-          11/1-b Yabancıların taşımacılık, fuar sergi ve panayırlara katılım nedeniyle aldıkları mal ve hizmetler,

-          Geçici 17 DİİB kapsamındaki teslimler,

-          Fazla ve yersiz ödenen vergiler,

*   Üçüncü gurup; Tevkif edilen vergiler

  • Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri

  • 5018 sayılı Kanun'a ekli cetveller kapsamındaki (Genel bütçeli kurumlar, Özel bütçeli idareler ve büniversiteler) idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve 117 seri nolu Genel Tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında

  • Spor Kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemler

  • Külçe ve metal teslimleri

  • Bakır, çinko ve alüminyum ürünleri

  • Hurda ve atıklar

  • Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham madde

  • Pamuk tiftik yün yapağı ile ham post ve deri

  • Ağaç ve orman ürünleri

  • Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler

  • Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri

  • Yemek servis ve organizasyon hizmetleri

  • Her türlü baskı ve basım hizmetleri (yeni)

  • Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmetleri (yeni)

  • İşgücü temin hizmetleri (özel güvenlik ve koruma hizmetleri dahil)

  • Yapı denetim hizmetleri

  • Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri

  • Temizlik, çevre bahçe bakım hizmetleri

  • Servis taşımacılığı hizmeti (yeni)

            İadeler bu şekilde sınıflandırılmakla beraber iadenin mahsup yoluyla alınması ile mahsuba konu olma şekli ve usulü aşağıda işlenmektedir.

İhracat istisnasında mahsuplar başlı başına irdelenmesi gereken bir konudur. Muhtelif tebliğlerde gelir idaresi bu düzenlemeyi yapmakla beraber en belirgin düzenlemeler 84, 107 ve 109 sayılı genel tebliğler ile yapılmıştır. Bu konunun genel ve özel esasları gerektiren durumlarda mahsup olmak üzere iki gurupta incelenmesi faydalı olacaktır. Bu iki durumda mahsup işlemleri farklılık arz etmektedir.

Mahsuplar konusunda gerek ihracat istisnasında gerekse diğer iade gerektiren istisna ve işlemlerde ilk başvurulacak kaynak özellikle 84 seri nolu KDV genel tebliğidir. Söz konusu genel tebliğin iyi irdelenmesi ve iyi anlaşılmasında yarar vardır.

 

2. Genel Esaslar Çerçevesinde Mahsup


Genel esaslara tabi mahsuplar aşağıdaki tabloda detaylı olarak gösterilmiştir. Tabloda sadece ihracat istisnası değil bütün iadeyi gerektiren istisna ve işlemler gösterilmiştir. Tablonun hazırlanışında ve mahsuplarda en önemli unsur 84 seri nolu KDV genel tebliğidir.


KDV İADE VE MAHSUPLARINA İLİŞKİN TABLO (2012)
İade Hakkı Doğuran
İşlem
KDVK(Madde No)
Teminatsız ve
İncelemesiz
Nakit İade Sınırı
Kendi vergi, SSK ve ithalat nedeniyle uygulanan vergi borçlarına mahsup
İadede YMM Tasdik Raporunun
Geçerli Olup, Olmadığı
Tam tasdik sözleşmesi olmayanlarda YMM Tasdik raporu sınırı
Mal ve Hizmet İhracatı,
İhraç Kayıtlı Teslimler (KDVK Md.11/1-a.c) (3)
4.000 TL      (KDV 92)
Var-Sınırsız      (KDV 84)
Geçerli
(KDV  84)(YMM 37)
364.000 TL(YMM 37)
Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Yapılan Teslimler ve Bavul Ticareti    (KDVK Md. 11/1-b)
4.000 TL    (KDV 92)
Var-Sınırsız     (KDV 84)
Geçerli
(KDV  84)(YMM 37)
94.900 TL  (YMM 37)
Yabancılara Taşımacılık, Fuar, Sergi ve Panayırlara Katılım Nedeniyle Yapılacak İade (KDVK Md.11/1-b)
1.000 TL     (KDV 90)
Geçersiz
Geçersiz
Geçersiz
Yabancı sinema yapımcılarına tanınan istisna /11/1-b)
Münhasıran YMM raporuna göre
Üst sınır yok
Hava,deniz,demiryolu araçlarının imal,inşa bakım onarımı,           (KDVK Md.13/a)
200 TL    (KDV 92)
Var-Sınırsız
(KDV 86)
Geçerli  (KDV 72) (YMM 37)
364.000 TL (YMM 37)
Deniz ve hava araçlarına Liman ve Hava Meydanlarında yapılan Hizmetler (KDVK Md.13/b)
4.000 TL    (KDV 93)
Var-Sınırsız
(KDV 93)
Geçerli
(KDV 93)
364.000 TL (YMM 37)
Araçlar, petrol aramaları (KDV K Md.13/c)
200.- TL      (KDV 93)
Var-Sınırsız   (KDV 86)
Geçersiz
Geçersiz
Altın, Gümüş,Platin Arama İşletme ve Zenginleştirme Faaliyetlerinde İstisna (KDVKMd.13/c)
Miktarına bakılmaksızın İnceleme, YMM tasdik raporu                                                                               ( KDV 93)
Geçerli
(93 No.lu KDV Tebliği)
364.000 TL  (YMM 37)
Rafinaj faaliyetleri (KDVK Md. 13/c)
4.000 TL   (KDV 93)
Var-Sınırsız    (KDV 93)
Geçerli
(KDV 93)
364.000 TL  (YMM 37)
Yatırım Teşvik   (KDVK 13/d)
4.000 TL   (KDV 72)
Var-Sınırsız  (KDV 86)
Geçerli
( KDV 72-YMM 31)
364.000 TL(YMM 37)
Liman ve Hava Meydanlarının İnşaası, Yenilenmesi ve Geniş. İstisna (KDVK Md.13/e)
4.000 TL    (KDV 93)
Var-Sınırsız
(KDV 93)
Geçerli
( KDV  93)
364.000 TL  (YMM 37)
Ulusal Güv. Amaçlı Teslim ve hiz. İstisna (KDVK Md.13/f)
4.000 TL      (KDV 93 )
Var-Sınırsız
(KDV  93)
Geçerli
(KDV  93)
364.000 TL(YMM 37)
Başbakanlık Merkez teşkilatına yapılacak araç teslimleri (13-g)
4.000 TL    (KDV 92)
Var-Sınırsız   (KDV 84)
Geçerli
(KDV  84)(YMM 37)
364.000 TL(YMM 37)
Transit Taşımacılık  (KDVK 14)
1.000 TL     (KDV 92)
Var-Sınırsız ( KDV 82)
Geçerli (MM 37)
364.000 TL (YMM 37)
ihraç malı taşıyan araçların motorin tesliminde14/3 (100 sy.gn.tb.
4000 TL
var sınırsız
Geçerli        (KDV100)
364.000 TL(YMM 37)
Diplomatik İstisnalar (KDVK MD.15/1-a,b)
200 TL   ( KDV 92)
Var-Sınırsız
(KDV  82)
15/1-a için geçersiz
15/1-b için geçerli
(YMM 37)
364.000 TL (YMM 37)
 İndirimli Orana Tabi Teslim ve Hizmetler (KDVK Md.29/2)
Yıl içinde nakit yok yıllıkta 4.000 TL   ( KDV 74,76,85)
4.000 TL ye kadar ilaveten elektrik ve doğalgaza Var            (KDV 99)
Geçerli
(KDV 74)
725.600 TL (YMM 37)
Fazla ve yersiz ödenen vergilerin iadesi    (KDVK md.8/2)
4.000 TL   (KDV 91)
Var-Sınırsız
(KDV 91)
Geçerli
(KDV 91)
364.000 TL(YMM 37)
KDV GEÇİCİ 22 MAD.İZMİRÜNİVERSAİDE OYUNLARI
4000 TL    .(KDV 96)
VAR- SINIRSIZ   (KDV 96)
VAR -SINIRSIZ   KDV.96)
364.000 TL (YMM 37)
Serbest bölgelerdeki müşteriler için verilen fason hizmet (110 Gn.tb)
4.000 TL    (KDV 92)
Var-Sınırsız     (KDV 84)
Geçerli
(KDV  84)(YMM 37)
364.000 TL (YMM 37)
Özürlülerin kullanımına mahsus araç ve gereç (KDV 110 gn.tb.)
4.000 TL   (KDV 92)
Var-Sınırsız   (KDV 84)
Geçerli
(KDV  84)(YMM 37)
364.000 TL (YMM 37)
Turizm acente ve komisyoncularına yapılan tevkifat (110 syl.Gn.Tb.)
Tevkifat nedeniyle doğan KDV nin nakden ve mahsuben iadesi miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilmektedir.
Geçersiz
Geçersiz
Yap işlet devret (118 Syl.GnTb)
4.000 TL      (KDV 92)
Var-Sınırsız      (KDV 84)
Geçerli
(KDV  84)(YMM 37)
364.000 TL(YMM 37)


Tevkifata konu işlemler
Oran
Tevkifat yapacaklar
Mahsuben iade
Nakden iade


İkametgahı, işyerİ, kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayanlar tarafından yapılan hizmetler

%100
KDV mükellefleri
Yok
Yok


GVK 18 inci maddesi kapsamındaki Serbest meslek faaliyetleri çerçevesinde yapılan hizmetler

%100
GVK 94 de sayılanlar
Yok
Yok

KDV 1/3-f Kapsamındaki kiralamalar
%100
KDV mükellefi kiracılar
Yok
Yok

KDV mükellefi olmayanlarca verilen reklam hizmetleri
%100
Hizmeti alan KDV Mükellefleri
Yok
Yok


Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri

2/10
Belirlenmiş Mükellefler
2.000 TL yi aşmayan mahsuben iade talepleri VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir.
2.000 TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile çözülür.
2.000 TL yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM raporu aranılmadan yerine getirilir.
2.000 TL ve üzerindeki iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu


5018 sayılı Kanun'a ekli cetveller kapsamındaki (Genel bütçeli kurumlar, Özel bütçeli idareler ve büniversiteler) idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve 117 seri nolu Genel Tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında

5/10


Spor Kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemler

9/10
Belirlenmiş mükellefler ve KDV mükellefleri


Külçe ve metal teslimleri

7/10


Bakır, çinko ve alüminyum ürünleri

7/10


Hurda ve atıklar

9//10


Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham madde

9/10


Pamuk tiftik yün yapağı ile ham post ve deri

9/10


Ağaç ve orman ürünleri

9/10


Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler

9/10
Belirlenmiş Mükellefler
2.000 TL yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir.
2.000 TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna gore çözülür
Münhasıran teminat ve/veya VİR ile yerine getirilecektir
İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran VİR sonucuna göre çözülür


Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri

5/10


Yemek servis ve organizasyon hizmetleri

5/10


Her türlü baskı ve basım hizmetleri (yeni)

5/10


Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmetleri (yeni)

9/10
KDV mükellefleri


İşgücü temin hizmetleri (özel güvenlik ve koruma hizmetleri dahil)

9/10
Belirlenmiş mükellefler ve KDV mükellefleri


Yapı denetim hizmetleri

9/10


Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri

5/10



Temizlik, çevre bahçe bakım hizmetleri

7/10


Servis taşımacılığı hizmeti (yeni)

5/10






















Genel Tebliğler incelendiğinde (37 Seri No.lu SMMM Genel Tebliği) KDV Kanununun 11/1-a-c, maddeleri kapsamında doğan iadelerin YMM tasdik raporuna göre yapılmasında süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi varsa üst iade sınırı bulunmamakta süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi yoksa üst sınır 249 bin(1.1.2007 den itibaren) kanunun 11/1-b maddesinden doğan iadelerde ise tam tasdik sözleşmesi olup olmadığına bakılmaksızın üst iade limiti 65 bin TL dir. Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan SDT Şti. lerin 61 Seri No.lu Genel Tebliğ kapsamındaki (Bavul ticareti) iade taleplerinde iade edilecek tutar ortak bazında 65 bin TL yi (1.1.2007 den itibaren) aşmamak kaydıyla iade talep edilen dönemde ortaklardan alınarak ihraç edilen mal bedellerine ilişkin KDV toplamı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
KDV Kanununda iadeyi gerektiren istisna ve işlemlerden kaynaklanan iade sistemi 1- Nakden iade 2- Mahsuben iade olmak üzere iki şekilde gerçekleşmektedir.
İadeye konu her istisna ve işlem için nakden iade veya mahsuben iade de eklenecek belgeler ve izlenecek yöntem çeşitli genel tebliğ, iç genelge, sirkülerde tespit edilmiştir.

KDV iade sistemi içinde nakit iadede eklenecek belge ve izlenecek yolun mahsuben iadeye nazaran daha uzun ve mükellefler açısından daha maliyetli olması (Teminat, inceleme raporu, YMM tasdik raporu teyit zorunluluğu gibi) mahsuben iade sistemini özendirmekte, özellikle 87 seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 84 seri No.lu KDV Genel Tebliğinin özel esaslar başlıklı II. bölümünün ilk fıkrasına eklenen “Şu kadar ki, bu kapsama giren iade hakkı sahibi mükelleflerin kendilerine ait vergi ve SSK pirim borçları için yapacakları (18/06/2003 den sonraki mahsup talepleri için uygulanacak) mahsup talepleri genel esaslara göre yerine getirilir…” düzenlemesinden sonra mahsuben iade daha da cazip hale gelmiş, vergi dairelerinde çözümsüz olarak bekleyen birçok iade mahsup yoluyla çözümlenerek idare açısından da büyük bir iş yükünü ortadan kaldırmıştı.

Ancak 107 seri nolu KDV Genel Tebliğ ile mahsuplar açık bir şekilde daraltılmıştır. 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinden önce iade alacağı olan mükelleflerin bu alacakların mal ve hizmet satın aldıkları mükelleflerin vergi, gümrük vergisi ve SSK primlerine mahsup imkanı varken bu durum 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile kaldırılmıştır.

İhracat istisnası ve ihraç kayıtlı teslimlerden doğan iadelerin nakden veya mahsuben iadesinin genel ve özel esaslar çerçevesinde nasıl gerçekleştirileceği 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde geniş olarak açıklanarak izlenecek yol ve eklenecek belgeler tek tek sayılmıştır.

84 ve 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 6183 sayılı A.A.T.U.H.K. nun 23 üncü maddesi çerçevesinde mahsuben iade ve mahsup önceliği, mahsup sıralamasını incelediğimizde KDV de mahsuben iadede elit bir sıralamanın karşımıza çıktığını görmekteyiz.

Bu sıralama 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin l inci bölümünün 1.1.1. alt başlığında yer bulmuş olmakla beraber A.A.T.U.H.K.’nun 23 üncü maddesi ile birlikte değerlendirildiğinde mahsup sıralaması ve önceliğinin aşağıdaki şekilde karşımıza çıkmaktadır.

(1/a)  Mükellefin kendisine ait vergi borcuna

(1/b) Mükellefin kendisine ait ithalat sırasında uygulanan vergilere (gümrük vergilerine)

(1/c)  Mükellefin kendisine ait SSK pirim borcuna

(2/a) Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortakların vergi borcuna  (Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)

(2/b) Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortaklarına ithalat sırasında uygulanan vergilere (gümrük vergilerine) (komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)

(2/c) Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortakların SSK pirim borçlarına (Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)

(3)   Temliklere

(4) Hacizlere

(5) Mükellefin ileride doğacak kendi vergi borçlarına

Bu sıralama bize mahsup talebi yerine getirilirken veya mahsup talep edilirken; aşağıdaki belirlemelere dikkat edilmesi gerektiğini göstermektedir.

         *  Mahsup talebi, her iade için belirlenen belgeler tamamlanmadıkça hüküm ifade etmez. Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmez. Ancak teyidin olumlu gelmemesi halinde mahsup tarihi itibarıyla gerekli tarhiyat işlemi yapılacağı unutulmamalıdır.

* Mahsup taleplerinin yukarıdaki sıralamaya uygun talep edilmesi ve mahsubun bu sıralama esas alınarak yapılmalıdır. Bir üst sıradaki borç varken bir sonrakine veya daha alt sırada olan başka bir borca mahsup talep edilmesi mümkün olmadığı gibi mahsubun yapılması da mümkün değildir.

* Mükellefin bir dönemdeki mevcut iade alacağı mahsup yoluyla giderilirken o dönemdeki iade alacağı sıfırlanmadan takip eden dönemlerden mahsup talep edilemez. Öncelikle alacaklı olunan ilgili dönemden mahsup veya iadenin yapılması, ilgili dönem alacağının sıfırlanması ya da bakiye alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek borçlar için mahsup talep edilmesi gerekir. (84 seri No.lu KDV Gn.Tb. 1.1.2) Örnek verecek olursak mükellefin haziran döneminden iade alacağı sıfırlanmadan aynı borç için veya başka bir borç için temmuz veya ağustos döneminden mahsup talep edilemez. Aksi halde dönemsellik ilkesi ihlal edilmiş olur. Bu durumda mükellefin nakit iade için belirlenen limitlerden kaçınması söz konusu olacağından Mahsup yapılmış olsa dahi Haziran döneminden kalan bakiye alacak için miktarı ne olursa olsun teminat alınmadan ya da inceleme yapılmadan daha sonraki bir tarihte nakit iade yapılmaması gerekir.

* Mükellefin kendisinin vergi borçlarına mahsuptan; iade alacağı olan İşletme; Şahıs işletmesi ise şahsının,  adi ortaklık veya Kolektif şirketse adi ortaklığın veya kolektif şirketin; komandit, limitet veya anonim şirket ise şirket tüzel kişiliğinin vergi borcunun anlaşılması gerekmektedir. Yani limitet veya anonim şirketlerin KDV iade alacağının bu şirketin ortaklarının şahsi vergi borçlarına mahsup imkanı olmadığı gibi komandit şirketlerin komanditer ortaklarının da şahsi vergi borçlarına mahsup imkanı yoktur.

*  Adi, kolektif ve komandit şirketlerin iade alacakları bu şirketlerin ortaklarının ortaklık payları ile sınırlı olmak üzere ortakların vergi, gümrük vergisi ve SSK pirim borçlarına mahsubu mümkündür. Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın mahsup hakkı olup komanditer ortağa mahsup imkanı bulunmamaktadır.


 *  Bir ve ikinci gurupdaki Vergi borçlarının muaccel halde olması gerekmektedir.

*  3 ve 4 üncü sıra (Temlik ve hacizler) için Vergi idaresince nakit iade esaslarının ve usullerinin uygulanması (84 Seri Nolu Genel. Tebliği-1/1.1.4),Temlik için mükellefin yazılı talebinin olması gerekmektedir. Ayrıca temlik ve hacizlerde vadesi gelmemiş borcunun da bulunmaması gereklidir.

            *  87 seri nolu KDV genel tebliği ile 84 seri nolu KDV Genel Tebliğinin II Özel Esaslar başlıklı bölümünün ilk fıkrasına eklenen “Şu kadarki bu kapsama giren iade hakkı sahibi mükelleflerin kendilerine ait vergi ve SSK pirim borçlarına mahsup talebi genel esaslara göre yerine getirilir” hükmündeki vergi borçları ibaresinin mükellefin kendisine ait ithalde alınan vergilerin de dahil olduğu Maliye Bakanlığının 29/07/2008 tarih ve 75073 sayılı özelgesinden anlaşılmaktadır.

* İdari para cezaları, adli para cezaları, gibi vergi dışında kalan resim, harç şerefiye vb. kamu alacaklarına mahsup imkânı yoktur.

* ihracat, ihraç kayıtlı satışlar ve 29 uncu madde gereğince indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacağının yukarıda sayılan 1 ve 2 grupdaki borçlara mahsuptan sonra kalan alacak olması halinde harçlar kanunun l sayılı tarifesinde yer alan yargı harçlarına da mahsubu mümkündür.

*  Öte yandan 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği uyarınca yapılacak mahsup taleplerinde ise sadece yapım işlerine ait olarak uygulanan tevkifatlar bu mahsup sıralamasında geçerlidir.

*  KDV iadelerinde mahsup imkânı getirilen iade türlerinden sadece 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği hükümleri gereğince yapılacak tevkifatlarda 1000.-TL.’ye kadar, ayrıca fason iş bedellerine ait tevkifat uygulamasında da sadece vergi inceleme raporu sonucuna göre KDV alacağının mahsuben ve/veya nakden iadesi mümkündür. Diğer iadelerde ise mahsuplarda belirlenen üst sınır mevcut değildir.

İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan KDV’nin yıl içinde mahsuben iadesinde (aylık iadede) mahsup işlemi 11.07.2006 tarihinden itibaren sadece Mükellefin kendisine ait ithalde alınanlarda dâhil vergi borçlarına ve SSK prim borçlarına mahsup edilebilecek, 01.10.2006 tarihinden itibaren de hem aylık hem yıllı mahsupta mükelleflerin kendi elektrik ve doğalgaz borçlarına da yapılabilmektedir. (99 Seri No.lu KDV Genel Tebliği) Faaliyetleri indirimli KDV oranına tabi işlemlerden oluşan kollektif şirketler ile adi ortaklıklar (şirketler) adına ortaya çıkan KDV iade alacakları, Bu borçlarının yanı sıra, 28/07/2007 tarihten sonra yapılacak iade talepleri için geçerli olmak üzere, söz konusu şirket ortaklarının yalnızca vergi (ithalde alınanlar dahil) ve SSK prim borçlarına da mahsup edilebilecektir. Ancak mahsup talep dilekçesine iade belgelerinin yanısıra,  diğer ortakların mahsup yapılmasına izin verdiğini gösteren noter tarafından onaylanmış belge de eklenecektir.(106 sayılı KDV genel tebliği)

Öte yandan Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergi dairesine iş ortaklığı olarak mükellefiyet tesis ettiren işletmelerin, diğer kurumlar vergisi mükelleflerinde olduğu gibi, ortaklarının vergi ve SSK prim borçlarına bu uygulama kapsamında mahsup yapılması mümkün bulunmamaktadır.

Ancak mahsuben iade miktarının 4000.-TL aşması halinde aşan kısmın mahsup işlemi inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya teminat mektubu karşılığında yerine getirilebilecektir.

*  İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan yıllık iade ve mahsup talebinde ise; mükelleflerin kendisinin ve ortaklarının, mal ve hizmet satın aldığı mükelleflerin ithalde alınanlarda dahil vergi ve SSK borçlarına da mahsup imkânı vardır. Ancak 99 Seri No.lu KDV Genel Tebliği gereği kendisinin ve ortaklarının, mal ve hizmet satın aldığı mükelleflerin vergi ve SSK borcuna mahsup işlemi, yıllıkta nakit iade söz konusu olduğu için,  nakit iade prosedürü çerçevesinde temlik hükümleri esaslarına göre yapılabilir başka bir deyişle mahsup tarihi,   vergi dairesi müdürünün düzeltme fişini imzaladığı yani onaylandığı tarih olacaktır bu hususa dikkat edilmelidir.  Mahsuben iade miktarının 4000.-TL aşması halinde aşan kısmın mahsup işlemi inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya teminat mektubu karşılığında yerine getirilebilecektir.

*  Temlik hükümlerine göre, özel kanunlarda bir belirleme yapılmamışsa Borçlar Kanunun 162 – 172 maddeleri gereği; alacaklının alacağını borçlu olduğu üçüncü kişiye temlik ettiğini yazılı olarak bildirmesi halinde mahsup işlemi nakit iade prosedürüne tabi tutulur. Nakit iade için istenilen şartlar mevcutsa mahsup talebi dilekçe tarihi itibariyle, değilse şartların tamamlandığı tarih itibariyle hüküm ifade eder.

* İndirimli orana tabi işlemler nedeniyle yıl içinde nakit iade yapılamadığından bu alacaklara temlik ve haciz uygulanamaz.

*  KDV iadesi için mahsup dilekçesi dışında gerekli diğer belgelerin ibraz edilmiş olması halinde, aksine talepte bulunuluncaya kadar, mükellefin kendi vergi borçları için mahsup talebinde bulunduğu kabul edilir. İadeye hak kazanılan tutarla sınırlı olmak üzere, mükellefin belgeleri ibraz ettiği tarih itibariyle vadesi geçmiş vergi borçlarına bu tarihten sonra gecikme zammı uygulanmaz, bu tarihten sonra muaccel olacak vergi borçları için ise gecikme zammı hesaplanmaz. (84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği)

* Mükellefçe fazla ve yersiz KDV yüklenimi hesap edilerek vergi borçlarına mahsubunun yapıldığının tespit edilmesi ve pişmanlık talepli olarak dönem beyanı için gerekli düzeltme beyannamesi verilmesi halinde, fazla ve yersiz yaptırılan mahsup VUK’ nun 37l inci maddesi hükmü gereğince pişmanlık cezalı geri ödenir. Fazla ve yersiz mahsup yapıldığı vergi dairesince tespit edilmediği veya YMM raporu ya da herhangi bir şekilde vergi dairesinin bilgisine girmediği sürece pişmanlık talebi geçerlidir ve vergi zıyaı cezası kesilemez. Pişmanlık ihlal edilirse vergi zıyaı cezası bir kat değil kendiliğinden verilen beyannamelerde olduğu gibi %50 uygulanır.

* 61 Seri Nolu KDV Genel Tebliği uyarınca Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı özel fatura ile satış yapanlara ihraç kaydıyla teslimde bulunanların iade talepleri mahsup yoluyla yapılır, bu mükelleflere nakit KDV iadesi yapılmaz.(107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği)

* Vergi idaresince mahsup talepleri ile mükelleften bilgi istenmesi halinde bilgi isteme ve verme süreleri mali tatile denk gelse de mali tatil hükümleri uygulanmaz.

Özel haller dışında bu dönemler için ayrıca vergi incelemesi yapılmasına gerek yoktur. Burada 12 aylık dönem birbirini takip eden 12 ay değil iade ve mahsup yapılan 12 ayrı dönemdir. Bu 12 aylık dönem hesap edilirken 12 aylık dönemde herhangi bir dönem için YMM veya vergi inceleme elemanı tarafından olumlu rapor yapılmışsa hesaplama raporu takip eden dönemden itibaren başlayacaktır.

*Öte yandan SGK primlerine mahsupta 5510 sayılı yasanın 88 inci maddesi
vergi idaresini süre yönünden bağlayan bir hüküm içermektedir. Söz konusu hüküm gereğince vergi idaresi mükellefin SGK borçlarına mahsubu genel hükümler gereğince ve pirim ödeme süresi içinde yetiştirmesi gerekmektedir. Söz konusu madde hükmü aynen şöyledir.

“Prim borçları katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilir. Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir. Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilir. Ancak prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Kurum, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri; iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü itibarıyla belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.

Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 inci ve 106 ıncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır.

Kurum, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen alacakları hariç olmak üzere her türlü alacağın teminatını teşkil etmek üzere Yeni Türk Lirası ve/veya yabancı para birimi üzerinden ticari işletme, taşınır ve/veya taşınmaz rehni dahil olmak üzere her türlü teminat almaya yetkilidir.

Kurumun 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen prim ve diğer alacakları amme alacağı niteliğinde olup, imtiyazlı alacaktır. Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi halinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yazılı tazminat ve cezalar Kurum hakkında uygulanmaz.

Kurumun prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Kurum, kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının tahsili için muacceliyet tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan Kurum yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. “

3.  (GEK) Elektronik Ortamda Genel Esaslar Kontrolü
Elektronik ortamda verilen KDV beyanları ve iade işlemlerine esas belgeler bilindiği üzere Gelir İdaresince yine elektronik ortamda çapraz kontroller yapılarak sorgulanmaktadır. Bu sorgulamalar sonucu ortaya çıkan olumsuzluklar mükellefler tarafından düzeltilmedikçe genel esaslara göre iade veya mahsup işlemi yapılamamaktadır.
Aşağıda kısaca adı GEK olarak bilinen Genel Esaslar Kontrolü sırasında çıkan olumsuzluklar ve çözüm yolları tablo halinde açıklanmıştır.
KOD
 TESPİT EDİLEN OLUMSUZLUK
DÜZELTME İŞLEMİ
TABLO 1
Mükellefe ait genel bilgilerde hata
Hatalı bilgilerin mükellefçe düzeltilmesi
TABLO 2
2/a
Kendi hakkında olumsuz tespite rastlanması
SMİYB ile ilgili olumsuz tespitler halinde yapılacak işlemlere göre
TABLO 2
2/b
Birinci altta olumsuz tespite rastlanması
Doğrudan mal yada hizmet temin edilen mükellefler hakkında olumsuz tespit olması halinde ne yapılacak ise aynı şekilde işlem yapılmalı
TABLO 2
2/c
İkinci altta olumsuzluk tespite rastlanması

Doğrudan mal yada hizmet temin ettikleri safhadan önceki safhalardaki mükellefler hakkında olumsuz tespit olması halinde ne yapılacak ise aynı şekilde işlem yapılmalı
TABLO 3
Vergi incelemesi

İade veya mahsup talebi vergi incelemesine göre yerine getirilir
TABLO 4
DTSŞ veya SDT şirketleri ile ilgili
Kontrol raporlarında yer almaz
Genel Esaslar kontrolünde tespit edilenler olumsuzluk
Çözüm yolları
GEK 03
Önceki dönemden devreden KDV hatası
Önceki dönemden devreden KDV nin düzeltilmesi
GEK 04
Sonraki döneme devreden KDV hatası
Sonraki döneme devreden KDV nin düzeltilmesi
GEK 05
Azami iade edilebilecek KDV hatası
(iade edilebilecek KDV işlem tutarı için hesaplanacak KDV den fazla olmamalı)

Vergi Dairesince kabul edilebilecek izahatla
(Mükellefçe ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı, aksi halde inceleme sebebi oluşur)
GEK 06
Alt Mükellef fatura beyan tutarsızlığı

(Alt mükelleflerin KDV beyanları tanzim ettikleri fatura tutarını kapsamalı)

Vergi Dairesince kabul edilebilecek izahatla veya alt mükellef beyanının düzelttirilmesi ile
(Mükellefçe ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunması halinde)
GEK 07
Yüklenilen KDV listesindeki faturaların tarih tutarsızlığı
(Hiçbir zaman ihraç tarihinden sonra yüklenim olmaz, Genel Yönetim giderlerinden pay verilse dahi ihraç tarihinden sonraki giderlerden pay verilmemesinde fayda vardır.)

Vergi Dairesince kabul edilebilecek izahatla 
(Mükellefçe ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı, aksi halde inceleme sebebi oluşur.)
GEK 08
Alt Mükellef Faturalarının belge basım bilgilerinin uyumsuzluğu

Vergi Dairesince kabul edilebilecek izahatla
(Faturanın aslının ve matbaa bilgilerinin girilmesini temin etmek varsa hataların düzeltilmesini sağlamakla)
GEK 09

Yüklenilen KDV listelerinde olumsuzluklar
(Önceki dönemlerde verilen listeler ile cari dönem listelerinde yer alan yüklenimlerde mükerrerlik olmamalı)
Vergi Dairesince kabul edilebilecek izahatla
 (Mükellefçe ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı, aksi halde inceleme sebebi oluşur.)
GEK 10

İndirilecek KDV listesi ile beyan edilen indirilecek KDV uyumsuzluğu
(Liste ile Beyannamedeki indirilecek KDV aynı olmalı)
Hatanın düzeltilmesi ile 
(Mükellefçe ileri sürülecek düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
GEK 11

Yüklenilen KDV listesi ile beyan edilen yüklenilen KDV uyumsuzluğu
(Liste ile beyannamedeki Yüklenilen KDV aynı olmalı)
Hatanın düzeltilmesi ile 
(Mükellefçe ileri sürülecek düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
GEK 12
KDV beyanı ile GÇB tutar uyumsuzluğu
(KDV Beyannamesi ile GÇB lerde döviz kuru nedeni ile tutar uyumsuzluğu olmamalı)
Hatanın düzeltilmesi ile 
(Mükellefçe ileri sürülecek düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur

GEK 13
Fiili ihraç tarihi ile beyan dönemi uyumsuzluğu
(İstisna Fiili ihraç tarihini kapsayan dönemde beyan edilmeli)
Erken iadeye sebep verilmemiş ise düzeltme beyanı ile Vergi ziyaına sebep verilmiş ise vergi ziya cezalı düzeltme beyanı ile
GEK 14
Fiili ihraç tarihi ile satış faturası tarihi uyumsuzluğu
(Satış faturası fiili ihraç tarihinden sonra olmamalı)
Mükellefçe kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
GEK 15
GÇB ile GÇB listesi uyumsuzluğu
(GÇB ile GÇB listelerindeki döviz cinsi ve fatura tutarı aynı olmalı)

Mükellefçe kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
GEK 16
GÇB ile satış faturaları içerik uyumsuzluğu
(GÇB ile satış faturalarının içerikleri yani malın cinsi miktarı gibi bilgiler aynı olmalı)

Mükellefçe kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
YMM raporlu iade işlemlerinde tespit edilen olumsuzluk
Çözüm yolları
GEK 18
KDV iadesi tasdik sözleşmesi kontrolü
(YMM ile mükellef arasındaki sözleşmenin süresinde sisteme girilmesi ve fesih edilmemiş olması gerekli)

Mükellefçe kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
GEK 19
Tedbirli YMM
YMM nin tedbirli olması halinde iade veya mahsup yapılması için Gelir İdaresi Başkanlığından izin alınması gereklidir izin alınmadan işlem yapılamaz
GEK 20
Tam Tasdik sözleşme uyumsuzluğu
(İade raporunu Tam tasdik sözleşmesi olan YMM varsa o yapmalı)

Mükellefçe kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde YMM raporu işleme konmaz)
Özel Esaslar Gereği Tespit edilen olumsuzluk
Çözüm yolları
KOD ÖEK 01-02-03-04-05-06-07-11-12
84 seri nolu KDV Genel tebliği hükümleri

 

4. Özel Esasları Gerektiren Kodlara Göre Mahsup


Mükellefin özel esasları gerektiren bir durumu varsa veya kendi kod listelerinde yer almasa dahi indirilecek KDV listesinde ya da yüklenilen KDV listesinde yer alan mal ve hizmet satın aldığı mükellefler kod listelerinde yer almışsa mahsup işlemi aşağıdaki tabloya göre yapılacaktır.

4.4.1. Genel Kod Listesine Göre Mahsup


KOD NO
AÇIKLAMASI
MAHSUBUN YAPILMA ESASI
Kendi vergi ve SSK
Adi, kolektif ve komdt .şti ler de ortaklarının vergi, gümrük ve SSK primlerine
Genel esaslar şartı sağlanamıyorsa
KOD 1
SMİYB DÜZENLEYENLER
Genel esas göre
Genel esas geçme şartlarını yerine getirmiş olacak
iade tutarından çıkarılacak yada 4 kat teminat verilecek yada inceleme raporuna göre yapılacak

KOD 2
SMİYB KULLANANLAR
Genel esas göre
Genel esas geçme şartlarını yerine getirmiş olacak
kod 1 deki gibi

KOD 3
SMİYB DÜZENLEYEN MÜKELLEFLERİN ORTAKLARI VE KANUNİ TEMSİLCİLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
Genel esas göre
Genel esas geçme şartlarını yerine getirmiş olacak
kod 1 deki gibi

KOD 4
BASTIRDIĞI BELGELERİN  ZAYİ,ÇALINDIĞI VEYA KAYBOLDUĞUNU BİLDİREN MÜKELLEFLER
Genel esas göre
Mahsup talep edilen dönemde indirilecek ve yüklenilen kdv listesinde yer almayacak
Listelerde varsa iade tutarından çıkarılacak 

KOD 5/1
Hakkında rapor bulunmamakla beraber smiyb kullandığı veya düzenlediği konusunda tespit bulunanlar
Genel esas göre
Tespit ile mahsup talep edilen dönem aynı değilse genel esaslara göre
kod 1 deki gibi

KOD 5/2
Defter ve belge ibraz etmeyen veya birden fazla dönem KDV beyannamesi vermeyenler
Genel esas göre
Kod 5/1 gibi
kod 1 deki gibi

KOD 5/3
Adresinde olmayanlar ile adresi tespit edilemeyen mükellefler
Genel esas göre
Kod 5/1 gibi
kod 1 deki gibi

KOD 5/4
işi ile beyanları arasında uyumsuzluk tespit edilen mükellefler
Genel esas göre
Kod 5/1 gibi
kod 1 deki gibi

KOD 6
MÜKELLEFİN BİLGİSİ DIŞINDA TAKLİT SURETİYLE DÜZENLENEN SAHTE BELGELER
Genel esas göre
Kod 4 gibi
Listelerde varsa İade tutarından çıkarılacak

KOD 7
MÜKELLEFİYETİ OLMAYAN ANCAK ÜÇÜNCÜ KİŞİLER VASITASIYLA SAHTE BELGE ORGANİZASYONU İÇİNDE BULUNAN VE SAHTE FATURA TİCARETİ YAPANLAR
Genel esas göre
Genel esaslara geçme şartı aranacak
kod 1 deki gibi

KOD 8
RESEN TERK ETTİRİLEN MÜKELLEF.
Genel esas göre
Genel esaslara geçme şartı aranacak
iade tutarından çıkarılacak

KOD 9
KENDİSİ HAKKINDA SAHTE BELGE KULLANDIĞI VEYA DÜZENLEDİĞİNE İLİŞKİN TESPİT OLANLAR
Genel esas göre
Genel esaslara geçme şartı aranacak
kod 1 deki gibi


Söz konusu olayı ayrıca kodlar itibariyle çizimli ve genel esaslara geçişi de gösterecek şekilde aşağıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak ele aldığımızda iyice netleşecektir.
Kodlarda yer alan mükelleflerden mal ve hizmet alımında bulunan mükellefler ise aşağıdaki tabloya göre hareket ederek genel esaslar dahilinde işlemlerini yaptırabilmektedir.


Sahte Belge Düzenleyen Mükelleflerden Alışlar


Düzeltme beyannamesi verilerek söz konusu alışlar, KDV indirimlerinden çıkarılabilir.

Düzeltme beyannamesi verilmemesi durumunda, olumsuz alışlara ilişkin KDV’nin 4 katı tutarında teminat verilerek genel esaslara dönüş sağlanabilir.

Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa, mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.


Öte yandan, söz konusu alışlar için KDV tevkifatı yapılmış ve vergi dairesine ödenmiş ise, tevkifat yapılan alışlardan dolayı mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır





Sahte Belge Kullanan Mükelleflerden Alışlar


Bu alışların banka yoluyla ya da Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen çeklerle yapılmış olduğunun vergi dairesine belgelendirilmesi durumunda, alış yapan mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır. 


Ödemelerin, banka yoluyla ya da çekle yapılmamış olması durumunda, söz konusu alışlar için düzeltme beyannamesi vermek suretiyle KDV indirimlerinden çıkarılabilir
.

Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa, mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.


Diğer taraftan, sahte belge kullanan firmanın genel esaslara dönmesi yani hakkındaki olumsuzluğun kalkması durumunda da, bu firmadan alışları olan firmanın müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.


Öte yandan, söz konusu alışlar için KDV tevkifatı yapılmış ve vergi dairesine ödenmiş ise, tevkifat yapılan alışlardan dolayı mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır




Adresinde Bulunmayan veya Mükellefiyeti Resen Kapatılan Mükelleflerden Alışlar

Adreste bulunmama veya mükellefiyetin kapatıldığı dönemden önceki dönemler için, yani mükellefin faal olduğu dönemlerde yapılan alışlar için  herhangi bir sorumluluk bulunmamaktadır. Mükelleflerimizin bu durumu vergi dairelerine izah etmeleri gerekmektedir.
Adresinde bulunulmadığı veya mükellefiyetin kapatıldığı dönemler için ise söz konusu alışlar için düzeltme beyannamesi vermek suretiyle KDV indirimlerinden çıkarılabilir. Düzeltme beyannamesi verilmemesi durumunda, olumsuz alışlara ilişkin KDV’nin 4 katı tutarında teminat verilerek genel esaslara dönüş sağlanabilir.
Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa, mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.

Öte yandan, söz konusu alışlar için KDV tevkifatı yapılmış ve vergi dairesine ödenmiş ise, tevkifat yapılan alışlardan dolayı mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır





Defter ve Belgelerini İnceleme Elemanına İbraz Etmeyen Mükelleflerden Alışlar


Defter belge ibraz edilmeyen dönemlerdeki alışların banka yoluyla ya da Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen çeklerle yapılmış olduğunun vergi dairesine belgelendirilmesi durumunda, alış yapan mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.


Ödemelerin, banka yoluyla ya da çekle yapılmamış olması durumunda, söz konusu alışlar için düzeltme beyannamesi vermek suretiyle KDV indirimlerinden çıkarılabilir. 


Defter belge ibraz etmeyen mükellef hakkında olumsuzluk kalkarsa, bu durum vergi dairesine bildirilmelidir. 


Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa, mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.


4.2. Kod 1 Ve Kod 3’e Göre Mahsup


Haklarında SMİYB düzenleme raporu bulunan mükelleflerin mahsup ve iade işlemleri 84 seri nolu KDV genel tebliğince
Haklarında SMİYB düzenlediği konusunda rapor bulunanların, raporun vergi dairesine intikal ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış nakden veya mahsuben iade talepleri 4 kat teminat karşılığında, teminat gösterilmemesi halinde münhasıran vergi inceleme sonucuna göre yerine getirilir. Raporun intikal ettiği tarihten önceki dönemler için alınan teminatlar da vergi inceleme raporu ile çözülür.
SMİYB düzenlediği vergi inceleme raporlarıyla tespit edilen mükelleflerin, ilgili dönemler için göstermiş oldukları teminatlarının Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalar ile hesaplanacak gecikme faizini karşılamaması halinde, bu alacakların tahsili için 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gerekli tedbirler derhal alınır.
Ancak mükelleflerin SMİYB düzenleme raporları üzerine yapılan tarhiyatları (kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizi dahil) ödemeleri ya da tamamına teminat göstermeleri halinde raporun vergi dairesine intikalinden sonraki nakden ve mahsuben iade talepleri, indirimli teminat uygulamasından yararlananlarda % 100, diğerlerinde % 200 teminat karşılığında yerine getirilir.
Genel esaslara dönüşleri ise
* SMİYB düzenleme raporları üzerine yapılan tarhiyatın nihai yargı kararları ile terkin edilmesi halinde bu raporlar hiç düzenlenmemiş sayılır.
* SMİYB düzenleme raporları ile yapılan tarhiyatların yukarıda anlatıldığı şekilde ödenmesi veya tamamına teminat gösterilmesi ve yükseltilmiş (indirimli teminattan yararlananlar için % 100, diğerleri için % 200) teminat uygulamasına geçilmesinden sonra, vergi dairesine vergi incelemesine yetkili elemanlarca düzenlenmiş bir olumlu raporun intikal etmesi halinde, olumlu raporun ilişkin olduğu vergilendirme döneminden itibaren bu mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir..
SMİYB düzenlediği konusunda rapor bulunan dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin, bu belgelere dayanarak iade aldıkları verginin aynı dönemde iade edilen toplam verginin % 4'ünü aşmaması ve tarhı öngörülen vergi ile kesilmesi istenen ceza ve hesaplanacak gecikme faizini ödemeleri veya tamamı için teminat göstermeleri halinde iade talepleri olumlu rapor beklenmeden genel esaslara göre yerine getirilir.
Ödeme veya teminat gösterme şartını yerine getirmeyen mükelleflerde, yazılan olumlu raporlar genel esaslara dönüşü sağlamaz.
* Haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği konusunda rapor bulunanların katma değer vergisi iadelerinin genel esaslara göre yerine getirilmeye başlanması halinde; bunların bu nedenle yükseltilmiş teminat istenen kanuni temsilcilerinin, ortaklarının, ortağı olduğu mükelleflerin ve bunlardan mal veya hizmet alanların iade talepleri de genel esaslara göre yerine getirilir.
Aşağıda konu tablo halinde açıklanmıştır. Ayrıca bunların ortaklarının veya bunların kurdukları ya da ortak oldukları mükelleflerin iade ve mahsup talepleri de bu tabloya göre yerine getirilir.

HAKLARINDA SMİYB DÜZENLEME RAPORU BULUNAN MÜKELLEFLER HAKKINDA YAPILACAK İŞLEMLER

Vergi inceleme raporunun intikalinden önceki dönemlere ait olup henüz yapılmamış iade ve mahsup talepleri
4 KAT TEMİNAT KARŞILIĞI
TEMİNAT VERİLMEZSE
VERGİ İNC. RAP. GÖRE
Vergi inceleme raporunun intikalinden sonraki dönemlere ait iade ve mahsup talepleri

Rapora göre tarh edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizlerinin tamamının ödenmesi veya teminat gösterilmesi halinde indirimli teminat için %100, diğerleri %200 teminat karşılığı

GENEL ESASLARA GEÇİŞ

Yapılan tarhiyatın tamamının nihai yargı kararı ile terkini
Tarh edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizlerinin tamamının ödenmesi ya da bu tutarları kapsayacak tutarda teminat gösterilmesi,

Yukarıdaki şartların yanı sıra vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından düzenlenen olumlu bir raporun vergi dairesine intikali            

HAKLARINDA SMİYB DÜZENLEYENLERİN ORTAKLARI VEYA BUNLARIN KURDUKLARI YA DA ORTAK OLDUKLARI ŞİRKETLERİN İADE VEYA MAHSUP TALEPLERİ
4 KAT Teminat karşılığında
Teminat verilmez ise Vergi İnceleme raporuna göre

 

 

4.3. Kod 2 Ve Kod 3’e Göre Mahsup


Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunan mükelleflerin mahsup ve iade işlemleri 84 seri nolu KDV genel tebliği hükümleri gereğince
Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunan mükelleflerin raporun vergi dairesine intikal ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış nakden veya mahsuben iade talepleri dört kat teminat karşılığında, teminat gösterilmemesi halinde münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. İade talepleri hakkında bu bölüme göre işlem yapılabilmesi için SMİYB kullanma nedeniyle iadesi reddedilen verginin iade hakkı doğuran işlem dolayısıyla yüklenilen verginin % 5'ini aşması gerekir. Bu oranın aşılmaması halinde genel esaslara göre iade yapılacağı tabiidir.
Genel Esaslara Dönüşleri ise
Haklarında SMİYB kullanma raporu bulunan mükelleflerle ilgili olarak aşağıda sayılan şartlardan birisinin gerçekleşmesi halinde bunların katma değer vergisi iadeleri Genel Esaslar göre yerine getirilir.
* SMİYB kullanma raporlarında tarhı öngörülen vergi ve buna ilişkin olarak hesaplanacak gecikme faizi ile kesilmesi istenen cezanın ödenmesi veya bunların tamamı için teminat gösterilmesi.
* Yukarıda belirtildiği şekilde ödeme yapılmaz veya teminat gösterilmezse, SMİYB kullanma raporundan sonra, vergi dairesine olumlu bir vergi inceleme raporunun intikal etmesi. (Olumlu rapor, raporun ilgili olduğu vergilendirme döneminden itibaren hüküm ifade eder.)
* Kullanma raporları üzerine yapılan tarhiyatın % 95 ve daha fazlasının nihai yargı kararlarıyla terkin edilmesi.
Aşağıda konu tablo halinde açıklanmıştır. Ayrıca bunların ortaklarının veya bunların kurdukları ya da ortak oldukları mükelleflerin iade ve mahsup talepleri de bu tabloya göre yerine getirilir.

HAKLARINDA SMİYB KULLANMA RAPORU BULUNAN MÜKELLEFLER HAKKINDA YAPILACAK İŞLEMLER
Vergi inceleme raporunun intikalinden önceki dönemlere ait olup henüz yapılmamış iade ve mahsup talepleri
4 KAT TEMİNAT KARŞILIĞI
TEMİNAT VERİLMEZSE
VERGİ İNC. RAP. GÖRE
Vergi inceleme raporunun intikalinden sonraki dönemlere ait iade ve mahsup talepleri

Ortakları veya bunların kurdukları ya da ortak oldukları şirketlerin iade talepleri kendileri hakkında düzenlenmiş olumsuz rapor yok ise genel esaslara göre yerine getirilir.

GENEL ESASLARA GEÇİŞ
Yapılan tarhiyatın %95 ve fazlasının nihai yargı kararı ile terkini veya
Tarh edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizlerinin tamamının ödenmesi ya da bu tutarları kapsayacak tutarda teminat gösterilmesi,
Yukarıdaki şartlardan herhangi birinin yerine getirilmesi halinde düzenlenen olumsuz rapordan sonra olumlu bir raporun vergi dairesine intikali

 

4.4. Mükellefin Direk Mal Alımında Bulunduğu Firmalarda Olumsuzluk Bulunması Halinde Mahsup


Mükelleflerin direk mal alımında bulunduğu firmalarda olumsuzluk bulunması halinde mahsup talepleri 84 seri nolu KDV genel tebliği hükümleri gereğince;
* Kendileri hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayanların mal veya hizmet satın aldığı mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunması halinde, bu mükelleflerden yapılan (haklarında olumsuz tespit bulunanlardan sadece olumsuz tespitin yapıldığı dönemlerdeki) alışlara isabet eden kısma dört kat teminat gösterilmesi veya bu alışlara isabet eden kısmın iade talebinden çıkarılması halinde, kalan kısma ve diğer dönemlere ilişkin iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
Hakkında olumsuz rapor bulunanlardan alınan kısma isabet eden vergiye ilişkin teminat iade talebinde bulunan nezdindeki, olumsuz tespit bulunandan alınan kısma isabet eden vergiye ilişkin teminat ise hakkında olumsuz tespit bulunan mükellefle ilgili, incelemenin sonucuna göre çözülür.
Ancak aşağıda belirtilen durumların varlığı halinde de genel esaslara göre iade yapılır.
* Olumsuz raporda öngörülen vergi, ceza, gecikme zammı ve faizlerin ödenmesi veya bunların toplamı kadar teminat gösterilmesi halinde, bunlardan mal ya da hizmet alanların bütün dönemlerdeki iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
* İade talebinde bulunan mükellefin, haklarında SMİYB düzenleme dışında olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanlardan alışlarına ilişkin ödemelerini, veya, - iade talebinde bulunan mükellefe satış yapan ve haklarında SMİYB düzenleme dışında olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanların kendi alışlarına ilişkin ödemelerini,  müteselsil sorumluluk kapsamında yaptıklarını tevsik etmeleri halinde; kendileri hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayan ancak haklarında SMİYB düzenleme dışında olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanlardan mal veya hizmet alanların iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir. Ödeme, iade talebinde bulunan mükellefin yeminli mali müşaviri tarafından düzenlenmiş tasdik raporuyla veya tasdik raporu sonradan ibraz edilmek üzere teminat karşılığı iade talep edilmişse bu konuda düzenlenmiş kısa bir raporla da tevsik edilebilir.
* Haklarında olumsuz rapor veya tespit bulunanlar hakkında genel esaslar uygulandığı dönemlerde, bunlardan mal veya hizmet alanların iade talepleri de genel esaslara göre yerine getirilir.
"Ancak hakkında SMİYB düzenleme raporu bulunan ve bu rapora istinaden tarh edilen vergi, kesilen ceza ve hesaplanan gecikme faizini ödememiş veya tamamına teminat göstermemiş mükellefin olumsuz raporun ait olduğu vergilendirme döneminden sonraki 12 vergilendirme dönemine ilişkin olarak vergi inceleme elemanlarınca düzenlenmiş olumlu rapor bulunması halinde, bu mükelleften mal veya hizmet alanların olumlu raporun ait olduğu vergilendirme dönemleri ile sonraki dönemlerde bu mükelleften alışlarına isabet eden iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir."
* En son düzenlenen olumsuz rapor veya yapılan tespitin ilgili olduğu dönemden itibaren tarh zamanaşımı kadar bir sürenin geçmiş olması halinde, vergi inceleme imkanının kalmamış olması nedeniyle bu durum sonraki safhalarda mal veya hizmet alanlar açısından olumsuz rapor veya tespit olarak değerlendirilmez ve bu mükelleflerden mal veya hizmet alanların iade taleplerinde genel esaslara göre işlem yapılır.
* Haklarında olumsuz tespit bulunanlardan ihraç kaydıyla mal alan ancak diğer alışlarına ilişkin olumsuz tespit veya rapor bulunmayan mükelleflerin iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
*   Danıştay 9 uncu dairesinin 10.02.2010 tarih ve 2008/4610 esas no 2010/702 karar no lu kararında
“ Bedelleri banka kanalıyla ödenen faturalarda yer alan KDV'lerin sırf koda alınan firmaların sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmalarının muhtemel olduğu (haklarında bir rapor da bulunmadığı) gerekçesiyle indiriminin kabul edilmemesi söz konusu olamaz “ denmiştir.
Aşağıda konu tablo halinde açıklanmıştır.
DOĞRUDAN MAL YA DA HİZMET TEMİN ETTİKLERİ MÜKELLEFLER HAKKINDA OLUMSUZ RAPOR VEYA TESPİT BULUNANLAR (Birinci alt)

OLUMSUZ RAPOR BULUNANLARDAN MAL ALANLAR
           
Aynı dönemde veya farklı dönemde mal alınsın fark etmez
Alışlara isabet eden tutarın 4 katı nispetinde teminat verilmesi (Teminat V.İ.R. göre çözülür) veya
Alışlara isabet eden kısmın iade talebinden çıkarılması
Kalan kısım ve diğer dönemler
Genel esaslara göre
Olumsuz raporu bulunan adına tarh edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizinin tamamının ödenmesi veya teminat vermeleri halinde mal alanların tüm dönem iade talepleri genel esasa göre yapılır.
SMİYB düzenleme dışında olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanlardan alışlara ilişkin ödemelerin veya satış yapanın kendi alışlarını müteselsil sorumluluk çerçevesinde yaptığının YMM raporu ile belgelemeleri halinde genel esaslara göre yapılır.


OLUMSUZ TESPİT BULUNANLARDAN MAL ALANLAR
Tespitin bulunduğu dönemde mal alanlar
Olumsuz raporlulardan mal alanlar ile aynı
farklı dönemde mal alanlar
Genel esaslara göre
Hakkında olumsuz tespit bulunanlardan ihraç kaydı ile mal alan ancak diğer alışlarına ilişkin olumsuz tespit veya rapor bulunmayanların iade talepleri genel esaslara göre yapılır

4.5. Mükellefin Doğrudan Mal Ve Hizmet Aldığı Mükelleflerin Alt Firmalarında Olumsuzluk Olması Halinde Mahsup (Altın Altı)
Mükelleflerin doğrudan mal ya da hizmet satın aldıkları mükellefler hakkında herhangi bir olumsuzluk olmasa da direk mal temin ettikleri firmaların doğrudan mal ve hizmet temin ettiği kendi firmaları hakkında (Altın altı) herhangi bir olumsuzluk olması halinde iade ve mahsup talepleri 84 seri nolu KDV genel tebliği hükümleri gereği;
Doğrudan mal ya da hizmet temin ettiği safhadan önceki safhalardaki mükellefler hakkında olumsuz rapor bulunan ancak kendileri veya doğrudan mal ya da hizmet temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayan mükelleflerin iade talepleri, olumsuz raporlarda iade talebinde bulunanlarla ilgili olarak bir sorumluluk öngörülmemesi halinde genel esaslara göre yerine getirilir. Aksi halde raporda belirtildiği şekilde işlem yapılır.
Doğrudan mal ya da hizmet temin ettiği safhadan önceki safhalardaki mükellefler hakkında olumsuz tespit bulunan ancak kendileri veya doğrudan mal ya da hizmet temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayan mükelleflerin iade talepleri, olumsuz tespite konu alışlar için 4 kat teminat gösterilmesi halinde genel esaslara göre yerine getirilir. Bu nedenle gösterilen teminat, olumsuz tespit bulunan mükellefle ilgili olarak yapılacak inceleme sonucuna göre çözülür.
Ancak aşağıda belirtilen durumların varlığı halinde de genel esaslara göre iade yapılır.
* Bu dönemlerde katma değer vergisi dahil toplam işlem bedelinin doğrudan mal ya da hizmet temin edilen mükellefe müteselsil sorumluluk kapsamında ödenmiş olması halinde iade talepleri için genel esaslar uygulanır. Ödeme, iade talebinde bulunan mükellefin yeminli mali müşaviri tarafından düzenlenmiş tasdik raporuyla veya tasdik raporu sonradan ibraz edilmek üzere teminat karşılığı iade talep edilmişse bu konuda düzenlenmiş kısa bir raporla da tevsik edilebilir.
 * Önceki safhadaki mükellefler hakkındaki olumsuz tespit sayılan nedenlerin ortadan kalktığının anlaşılması halinde iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
* İade talebinde bulunanlara mal veya hizmet temin eden mükelleflerin, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan veya
- İade talebinde bulunanların, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan mal veya hizmet temin edenlerden,
Alışlarına isabet eden verginin, aynı dönemdeki toplam vergi indirimine (iade talebinde bulunanlarda iadesi talep edilen vergiye) oranının % 5'ini geçmemesi halinde; kendileri ve mal ya da hizmet temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz tespit bulunmayan mükelleflerin iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
Bu uygulamada aşağıdaki şekilde hareket edilir:
- İade talebinde bulunanlara mal ya da hizmet satanların, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan mal ya da hizmet satın aldığı dönemler tespit edilir.
- Söz konusu alıcıların, aynı dönemlerde iade talebinde bulunanlara satış yapıp yapmadıkları tespit edilir.
- Satış yapılmışsa, alıcıların hakkında olumsuz tespit bulunanlardan alışlarına isabet eden verginin, aynı dönemdeki toplam vergi indirimine (iade talebinde bulunanlarda iadesi talep edilen vergiye) oranının % 5'ini aşıp aşmadığına bakılır. Bu oranı aşmamışsa genel esaslara göre iade yapılır.
- İade hakkı sahibinin bu dönemler dışındaki dönemlerdeki iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
*Hakkında olumsuz tespit bulunandan mal veya hizmet alışının ilgili olduğu vergilendirme döneminden sonra, iade talebinde bulunanlara mal veya hizmet temin eden mükellefin verdiği beyannamelerden birisinde ödenecek katma değer vergisi beyan etmiş olması halinde, bu dönemden sonraki alışlara ilişkin iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
*   Danıştay 9 uncu dairesinin 10.02.2010 tarih ve 2008/4610 esas no 2010/702 karar no lu kararında
“ Bedelleri banka kanalıyla ödenen faturalarda yer alan KDV'lerin sırf koda alınan firmaların sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmalarının muhtemel olduğu (haklarında bir rapor da bulunmadığı) gerekçesiyle indiriminin kabul edilmemesi söz konusu olamaz “ denmiştir.
Aşağıda konu tablo halinde açıklanmıştır.







DOĞRUDAN MAL YADA HİZMET TEMİN ETTİKLERİ SAFHADAN ÖNCEKİ SAFHALARDA YER ALANLAR HAKKINDA OLUMSUZ TESPİT BULUNANLARIN İADE TALEPLERİ (İkinci alt)

Kendileri ve mal ve hizmet temin ettikleri mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmamak koşulu ile

Olumsuz tespite konu alışlar için 4 kat tutarında teminat gösterilmesi halinde geri kalan kısım genel esaslara göre

Bu dönemde KDV dahil toplam işlem bedelinin doğrudan mal temin edilen mükellefe müteselsil sorumluluk kapsamında ödenmiş olması halinde (Ödeme, iade talebinde bulunan mükellefin yeminli mali müşaviri tarafından düzenlenmiş tasdik raporuyla veya tasdik raporu sonradan ibraz edilmek üzere teminat karşılığı iade talep edilmişse bu konuda düzenlenmiş kısa bir raporla da tevsik edilebilir.)
 Veya
 Olumsuz tespitin ortadan kalkması halinde genel esaslara göre yerine getirilir.



Teminatın çözümü olumsuz tespiti bulunan mükellef adına yapılacak vergi inceleme sonucuna göre çözülür






- İade talebinde bulunanlara mal veya hizmet temin eden mükelleflerin, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan veya
- İade talebinde bulunanların, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan mal veya hizmet temin edenlerden,
Alışlarına isabet eden verginin, aynı dönemdeki toplam vergi indirimine (iade talebinde bulunanlarda iadesi talep edilen vergiye) oranının %5'ini geçmemesi halinde; kendileri ve mal ya da hizmet temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz tespit bulunmayan mükelleflerin iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
4.5.1. Müteselsil sorumluluk kapsamında yapılan ödemlerin tevsiki
84 seri nolu KDV genel tebliği gereği;
“ Mal veya hizmet alım-satımında satıcının katma değer vergisini Hazine'ye intikal ettirmediğinin tespit edilmesi halinde, bu satıcı tarafından doğrudan mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen mükellefler, işlem bedeli üzerinden hesaplanan vergi ile sınırlı olmak üzere, Hazine'ye intikal etmeyen vergiden aşağıda, (84 seri nolu KDV genel Tebliğin III/2.) bölümünde, belirtilen usul ve esaslara göre satıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Ancak alıcılar, katma değer vergisi dahil toplam işlem bedelini;
- 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan banka veya özel finans kurumları vasıtasıyla ödemeleri ve banka veya özel finans kurumuna yapılacak ödeme sırasında düzenlenecek belgede satıcının (veya adına hareket edenlerin) adı- soyadı (tüzel kişilerde unvanı) ile banka veya özel finans kurumundaki hesap numarasını ve vergi kimlik numarasını doğru olarak yazdırmaları,
- ödemenin çekle yapılmış olması halinde Türk Ticaret Kanununun 697 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasına uygun olarak çek düzenlemeleri ve lehine çek keşide edilenin vergi kimlik numarasını yazmaları,
halinde müteselsil sorumluluk uygulaması ile muhatap tutulmazlar. Bu çerçevede herhangi bir hesaba bağlı olmaksızın, örneğin kasadan ödeme yapılması şeklinde, gönderilen havaleler sorumluluğu kaldırmaz. Ayrıca dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri gibi ihracata aracılık eden mükelleflerin bu uygulamadan yararlanabilmeleri için ihracatına aracılık ettikleri mükelleflerin de ödemelerini yukarıda belirtilen şekilde tevsik etmeleri gerekir.
Ancak alıcı ile satıcı arasında muvazaaya dayanan bir işlem yapıldığının veya menfaat sağlayan doğrudan bir ilişkinin veya hısımlık, sermayesine katılma, organizasyon veya yönetimi içinde yer alma şeklinde dolaylı bir ilişkinin bulunduğunun vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmiş raporlarla tespit edilmesi halinde ödeme yukarıdaki şekilde tevsik edilmiş olsa bile müteselsil sorumluluk kalkmayacaktır.
Öte yandan Katma Değer Vergisi Kanununun 17 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasında sayılan (tarımsal amaçlı kooperatifler hariç) kurum ve kuruluşlar ile sermayelerinin (% 51) veya daha fazlası kamuya ait iktisadi işletmelerin mal teslimi veya hizmet ifalarında taraf olduğu alım-satım işlemlerinde müteselsil sorumluluk uygulanmaması uygun görülmüştür. Buna göre;
- yukarıda sayılan kuruluşların mal ya da hizmet satın aldıkları mükelleflerin bu alışlarla ilgili vergiyi,
- bu kuruluşlardan mal ya da hizmet satın alanların ise sözü edilen kuruluşların bu satışlarıyla ilgili vergiyi,
Hazine'ye intikal ettirmemeleri nedeniyle müteselsil sorumluluk kapsamında işlem yapılmaz. “
Şeklinde hükümleri içermektedir. Ödemelerin müteselsil sorumluluk kapsamında yapıldığı mal hareketlerinin (Fatura, irsaliye) ve para hareketlerinin (Ödeme belgeleri Çek, banka dekontu vb.) bu hüküm çerçevesinde yapıldığının mükellefçe vergi idaresine ibrazı yeterli olmakla beraber, Vergi idaresince tereddüt hasıl olması halinde Özel amaçlı YMM tasdik raporu istenebilmektedir.
Özel amaçlı YMM tasdik raporunda mal ve para hareketleri ile muhasebe kayıtlarının ve beyanların uygunluğu hususunda raporda gerekli açıklamalar yapılmalıdır. Bu açıklamalar yapılırken Satış işlemindeki mal hareketi fatura ve irsaliyelerle tespit edilip, ödemelerin 84 seri nolu genel tebliğ kapsamında yapıldığı belgelendirilmelidir. Ödemelerin vadeli çek ile yapılmış olması halinde çekin alıcı tarafından tahsil edildiğinin takip edilmesi ve tahsilatının belgelenmesi gerekmektedir. Ayrıca satıcının yasal defterlerine satış faturasının kaydı ile dönem KDV matrahına dahil edilip edilmediği gibi hususların mutlaka karşıt inceleme ile tespit edilmesi ve belge örneklerinin rapora eklenmesi gereklidir.

4.6. KOD 5 E Göre Mahsup

84 seri nolu KDV genel tebliğ hükümleri gereği, aşağıda belirtilen durumlar olumsuz tespit sayılır;
- Belge düzenleyen veya kullanan mükellef nezdinde yapılmakta olan incelemede veya bu mükellefin ticari ilişkide bulunduğu diğer kişi veya kurumların incelenmesi sırasında yahut yetkili makamların yazıyla bildirmesi üzerine SMİYB düzenlendiği veya kullanıldığının vergi dairesinin ıttılaına girmesi,
- Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle ilgili dönem defter ve belgelerinin ibraz edilmemesi veya birden fazla döneme ilişkin olarak katma değer vergisi beyannamesinin (süresinden sonra verilenler hariç) verilmemesi,
-Yapılan yoklama ve araştırmalarda mükellefin bilinen adreslerinde bulunamaması, (bu durumda olan mükelleflerden iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönem itibarıyla vergiye müteallik ödevlerini yerine getirdiği tespit edilenlerin işi bıraktığına ilişkin bildirimde bulunmamış olmaları olumsuz tespit sayılmaz.
- Mükelleflerin işletmelerinin sermaye tutarı, kullandıkları kredi miktarı, üretim tesisi olanlarda tesisin kapasitesi, verimliliği, istihdam ettikleri işçi sayısı gibi unsurlar ile iş hacmi arasında bariz bir nispetsizlik bulunması. Şu kadar ki, bu tespitin en az vergi dairesi müdür yardımcısı başkanlığında oluşan üç kişilik bir komisyon tarafından mükellefin iş yerinde yapılacak bir yoklama ile tutanağa bağlanmış olması gerekir.
Kendileri hakkında olumsuz rapor olmamakla beraber olumsuz tespit bulunan mükelleflerin iade ve mahsup talepleri aşağıdaki tabloda belirtildiği şekilde yerine getirilecektir.
OLUMSUZ TESPİTLER

SMİYB DÜZENLEME
Nakden veya mahsuben iade talepleri incelemeye sevk edilmiş olsun olmasın
Tespit bulunan dönem
V.İ.R. göre
Diğer dönemler
4 kat teminat- Teminat verilmezse V.İ.R. göre

SMİYB KULLANMA
Nakden veya mahsuben iade talepleri incelemeye sevk edilmiş olsun olmasın
Tespit bulunan dönem
Tespite konu alışlara isabet eden vergini 4 katı tutarında teminat verilmesi
VEYA Tespite konu alışların iadeden çıkarılması halinde kalan kısım genel esaslara göre
 Her ikisi de yapılmazsa V.İ.R. göre
Diğer dönemler

Genel esasa göre

ADRESİNDE OLMAYANLAR- BEYANNAME VERMEYENLER- DEFTER İBRAZ ETMEYENLER

Nakden veya mahsuben iade talepleri V.İ.R. göre VEYA Olumsuz tespitin ortadan kalkması halinde genel esaslara göre

İŞLETME KEPESİTESİ İLE İŞ HACMİ UYUMSUZ OLANLAR

Nakden veya mahsuben iade talepleri V.İ.R. göre

4.7. İade Ve Mahsup Talebi Yerine Getirilen Mükellef Hakkında Daha Sonradan Bu Dönemlerle İlgili Olumsuz Tespit Olması Durumu:
Mükellefin mal ve hizmet satın aldığı yerlerin incelenmesi sonucunda SMİYB düzenlediği ile ilgili vergi inceleme raporu tanzim edildiğinde, bu durum SMİYB kullanması ile ilgili olumsuz bir tespit sayılmaktadır. Böyle bir tespit iade ve mahsup talebi yapılmasından sonra ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda alışlar için ödenen KDV yüklenilen KDV içinde yer alıyorsa;

Tespite konu alışlara isabet eden verginin 4 katı tutarında teminat verilirse iade ve mahsup işlemi genel esaslara göre yapılmış sayılır. Bize göre; olumsuz tespitinin olduğu dönemden ödenecek KDV’nin çıktığı döneme kadar ki KDV dönemlerinin incelenmesinde ve bu dönemlere ait iade ve mahsup taleplerinin özel esaslar gereğince yerine getirilmesinde yarar vardır.
            Vergi incelemesi sonucunda bilerek kullanma fiili tespit edilmezse ve tarhiyat önerilmezse teminat iade edilir. Vergi incelemesi sonucunda haksız iade veya mahsup yapıldığı veya bilerek kullanma fiili tespit edildiği durumda inceleme raporuna göre işlem yapılır.
Vergi incelemesi sonuçlanıncaya kadar, alışlar için ödenen KDV’nin 4 katı tutarında teminat verilmezse, haksız iade ve mahsuba konu işlem yapılmış olabileceği için diğer dönemlerin iade ve mahsup taleplerinin olumsuz tespitten dolayı özel esaslara göre yerine getirilir, dönem matrahının tayin ve tespiti için olay takdir komisyonuna sevk edilir ve bu şekilde zamanaşımı kesilir,  mükellefin mal varlığı araştırılarak vergi alacağı teminat altına alınır.
Eğer kullanma fiilinin tespitine esas olan mal ve hizmet alışına ait ödenen KDV, yüklenilen KDV’nin içinde yer almamış sadece indirilecek KDV’nin içinde yer almışsa ödenen KDV’den hesaplanan KD’ nin çıkarılması sonucunda devreden KDV bulunduğu ve devreden KDV de direk olarak iade edilecek KDV’yi etkilediği için daha sonraki dönemlerde de endirekt olarak iade edilecek KDV’nin etkilenmesi kaçınılmazdır.  Böyle bir durumun olup olmadığı ancak  inceleme ile ortaya çıkarılabileceği için mükellefin olumsuz tespitinin olduğu dönemden ödenecek KDV sini çıktığı döneme kadar ki KDV dönemlerinin incelenmesinde ve bu dönemlere ait iade ve mahsup taleplerinin özel esaslar gereğince yerine getirilmesinde yarar vardır.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder