1. Genel Açıklama
KDV kanuna baktığımızda
kanunun kendi içinde tahsil edilen (Yüklenilen) KDV yi 3 şekilde telafi etmekte
olduğunu biliyoruz. Bunlar;
1-
Mal ve hizmet alımları için ödenen KDV den
mahsuplaşma dediğimiz, hesaplanan KDV den ödenen KDV nin tenzili yoluyla telafi
edilmesi ki bu genel işlemlerde karşımıza çıkmaktadır.
2-
KDV den kısmi olarak istisna edilen işlemler
için yüklenilen KDV nin gider veya maliyet unsuru olarak telafi edilmesi
3-
Tam istisna dediğimiz işlemler edeniyle
yüklenilen KDV nin öncelikle indirim yoluyla telafisi, indirim yoluyla telefi
edilemezse iadesi
Yüklenilen verginin ise
teslime konu mal veya hizmetin bünyesine giren direk ve endirek girdiler için
ödenen KDV olduğunu da biliyoruz. KDV de
iade yi gerektiren istisna ve işlemlerde iade edilecek KDV nin de karşımıza 3
gurupta çıktığını görmekteyiz.
- Birinci gurupta yüklenilen vergiler,
- İkinci gurupta hesaplanan vergiler,
- Üçüncü gurupta ise KDV sinin tevkifata konu olan kısmının iadeye konu edildiğini görmekteyiz.
*
Birinci gurup; Yüklenilen vergilerin iadeye konu edildiği istisna ve işlemler;
-
11/1-a Mal ve hizmet ihracı
-
11/1-c İhraç kayıtlı satışlar
-
11/1-b Bavul ticareti
-
11/1-b Yabancı sinema yapımcılarına tanınan
istisna
-
13/b Hava, deniz, demiryolu araçlarının liman
ve hava meydanlarında yapılan hizmetler
-
13/c Araçlara, petrol aramaları,
-
13/c Altın, gümüş, Platin arama işletme ve
zenginleştirme faaliyetleri,
-
13/c Rafinaj faaliyetleri,
-
13/d Yatırım Teşvik,
-
13/e Liman ve hava meydanlarının inşası,
yenilenmesi ve genişletilmesi,
-
13/f Ulusal güvenlik amaçlı teslim ve
hizmetler,
-
13/g Başbakanlık merkez teşkilatına yapılacak
araç teslimlerinde istisna
-
14 Transit taşımacılık,
-
14/3 İhraç malı taşıyan araçlara motorin
teslimi,
-
15 Diplomatik istisnalar,
-
29/2 İndirimli orana tabi malların teslimi,
- 17 /4 (s) bendi uyarınca, özürlülerin eğitimleri,
meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve
bilgisayar programlarının teslimi (110 syl KDV genel tebliği)
*
İkinci gurup; Hesaplanan verginin iadeye konu edildiği istisna ve işlemler;
-
11/1-c ihraç kayıtlı satışlar,
-
11/1-b Yolcu beraberi eşya ihracı,
-
11/1-b Yabancıların taşımacılık, fuar sergi
ve panayırlara katılım nedeniyle aldıkları mal ve hizmetler,
-
Geçici 17 DİİB kapsamındaki teslimler,
-
Fazla ve yersiz ödenen vergiler,
* Üçüncü gurup; Tevkif edilen vergiler
- Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri
- 5018 sayılı Kanun'a ekli cetveller kapsamındaki (Genel bütçeli kurumlar, Özel bütçeli idareler ve büniversiteler) idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve 117 seri nolu Genel Tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında
- Spor Kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemler
- Külçe ve metal teslimleri
- Bakır, çinko ve alüminyum ürünleri
- Hurda ve atıklar
- Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham madde
- Pamuk tiftik yün yapağı ile ham post ve deri
- Ağaç ve orman ürünleri
- Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler
- Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri
- Yemek servis ve organizasyon hizmetleri
- Her türlü baskı ve basım hizmetleri (yeni)
- Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmetleri (yeni)
- İşgücü temin hizmetleri (özel güvenlik ve koruma hizmetleri dahil)
- Yapı denetim hizmetleri
- Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri
- Temizlik, çevre bahçe bakım hizmetleri
- Servis taşımacılığı hizmeti (yeni)
İadeler
bu şekilde sınıflandırılmakla beraber iadenin mahsup yoluyla alınması ile
mahsuba konu olma şekli ve usulü aşağıda işlenmektedir.
İhracat istisnasında
mahsuplar başlı başına irdelenmesi gereken bir konudur. Muhtelif tebliğlerde
gelir idaresi bu düzenlemeyi yapmakla beraber en belirgin düzenlemeler 84, 107
ve 109 sayılı genel tebliğler ile yapılmıştır. Bu konunun genel ve özel
esasları gerektiren durumlarda mahsup olmak üzere iki gurupta incelenmesi
faydalı olacaktır. Bu iki durumda mahsup işlemleri farklılık arz etmektedir.
Mahsuplar konusunda gerek
ihracat istisnasında gerekse diğer iade gerektiren istisna ve işlemlerde ilk
başvurulacak kaynak özellikle 84 seri nolu KDV genel tebliğidir. Söz konusu
genel tebliğin iyi irdelenmesi ve iyi anlaşılmasında yarar vardır.
2. Genel Esaslar Çerçevesinde Mahsup
Genel esaslara tabi
mahsuplar aşağıdaki tabloda detaylı olarak gösterilmiştir. Tabloda sadece
ihracat istisnası değil bütün iadeyi gerektiren istisna ve işlemler
gösterilmiştir. Tablonun hazırlanışında ve mahsuplarda en önemli unsur 84 seri
nolu KDV genel tebliğidir.
KDV İADE VE MAHSUPLARINA İLİŞKİN TABLO (2012)
|
||||
İade Hakkı Doğuran
İşlem KDVK(Madde No) |
Teminatsız ve
İncelemesiz Nakit İade Sınırı |
Kendi vergi, SSK ve ithalat nedeniyle uygulanan
vergi borçlarına mahsup
|
İadede YMM Tasdik Raporunun
Geçerli Olup, Olmadığı |
Tam tasdik sözleşmesi olmayanlarda YMM Tasdik raporu
sınırı
|
Mal ve Hizmet İhracatı,
İhraç Kayıtlı Teslimler (KDVK Md.11/1-a.c) (3) |
4.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 84)
|
Geçerli
(KDV 84)(YMM 37) |
364.000 TL(YMM 37)
|
Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Yapılan Teslimler ve
Bavul Ticareti (KDVK Md. 11/1-b)
|
4.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 84)
|
Geçerli
(KDV 84)(YMM 37) |
94.900 TL
(YMM 37)
|
Yabancılara Taşımacılık, Fuar, Sergi ve Panayırlara
Katılım Nedeniyle Yapılacak İade (KDVK Md.11/1-b)
|
1.000 TL
(KDV 90)
|
Geçersiz
|
Geçersiz
|
Geçersiz
|
Yabancı sinema yapımcılarına tanınan istisna
/11/1-b)
|
Münhasıran YMM raporuna göre
|
Üst sınır yok
|
||
Hava,deniz,demiryolu araçlarının imal,inşa bakım
onarımı, (KDVK Md.13/a)
|
200 TL (KDV
92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 86) |
Geçerli (KDV
72) (YMM 37)
|
364.000 TL (YMM 37)
|
Deniz ve hava araçlarına Liman ve Hava Meydanlarında
yapılan Hizmetler (KDVK Md.13/b)
|
4.000 TL
(KDV 93)
|
Var-Sınırsız
(KDV 93) |
Geçerli
(KDV 93) |
364.000 TL (YMM 37)
|
Araçlar, petrol aramaları (KDV K Md.13/c)
|
200.- TL
(KDV 93)
|
Var-Sınırsız
(KDV 86)
|
Geçersiz
|
Geçersiz
|
Altın, Gümüş,Platin Arama İşletme ve Zenginleştirme
Faaliyetlerinde İstisna (KDVKMd.13/c)
|
Miktarına bakılmaksızın İnceleme, YMM tasdik
raporu
( KDV 93)
|
Geçerli
(93 No.lu KDV Tebliği) |
364.000 TL
(YMM 37)
|
|
Rafinaj faaliyetleri (KDVK Md. 13/c)
|
4.000 TL
(KDV 93)
|
Var-Sınırsız
(KDV 93)
|
Geçerli
(KDV 93) |
364.000 TL
(YMM 37)
|
Yatırım Teşvik
(KDVK 13/d)
|
4.000 TL
(KDV 72)
|
Var-Sınırsız
(KDV 86)
|
Geçerli
( KDV 72-YMM 31) |
364.000 TL(YMM 37)
|
Liman ve Hava Meydanlarının İnşaası, Yenilenmesi ve
Geniş. İstisna (KDVK Md.13/e)
|
4.000 TL
(KDV 93)
|
Var-Sınırsız
(KDV 93) |
Geçerli
( KDV 93) |
364.000 TL
(YMM 37)
|
Ulusal Güv. Amaçlı Teslim ve hiz. İstisna (KDVK
Md.13/f)
|
4.000 TL
(KDV 93 )
|
Var-Sınırsız
(KDV 93) |
Geçerli
(KDV 93) |
364.000 TL(YMM 37)
|
Başbakanlık Merkez teşkilatına yapılacak araç
teslimleri (13-g)
|
4.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 84)
|
Geçerli
(KDV 84)(YMM 37) |
364.000 TL(YMM 37)
|
Transit Taşımacılık
(KDVK 14)
|
1.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız ( KDV 82)
|
Geçerli (MM 37)
|
364.000 TL (YMM 37)
|
ihraç malı taşıyan araçların motorin tesliminde14/3
(100 sy.gn.tb.
|
4000 TL
|
var sınırsız
|
Geçerli
(KDV100)
|
364.000 TL(YMM 37)
|
Diplomatik İstisnalar (KDVK MD.15/1-a,b)
|
200 TL ( KDV
92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 82) |
15/1-a için geçersiz
15/1-b için geçerli (YMM 37) |
364.000 TL (YMM 37)
|
İndirimli
Orana Tabi Teslim ve Hizmetler (KDVK Md.29/2)
|
Yıl içinde nakit yok yıllıkta 4.000 TL ( KDV 74,76,85)
|
4.000 TL ye kadar ilaveten elektrik ve doğalgaza
Var (KDV 99)
|
Geçerli
(KDV 74) |
725.600 TL (YMM 37)
|
Fazla ve yersiz ödenen vergilerin iadesi (KDVK md.8/2)
|
4.000 TL
(KDV 91)
|
Var-Sınırsız
(KDV 91) |
Geçerli
(KDV 91) |
364.000 TL(YMM 37)
|
KDV GEÇİCİ 22 MAD.İZMİRÜNİVERSAİDE OYUNLARI
|
4000 TL
.(KDV 96)
|
VAR- SINIRSIZ
(KDV 96)
|
VAR -SINIRSIZ
KDV.96)
|
364.000 TL (YMM 37)
|
Serbest bölgelerdeki müşteriler için verilen fason
hizmet (110 Gn.tb)
|
4.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 84)
|
Geçerli
(KDV 84)(YMM 37) |
364.000 TL (YMM 37)
|
Özürlülerin kullanımına mahsus araç ve gereç (KDV
110 gn.tb.)
|
4.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 84)
|
Geçerli
(KDV 84)(YMM 37) |
364.000 TL (YMM 37)
|
Turizm acente ve komisyoncularına yapılan tevkifat
(110 syl.Gn.Tb.)
|
Tevkifat nedeniyle doğan KDV nin nakden ve mahsuben
iadesi miktarına bakılmaksızın sadece banka teminat mektubu veya inceleme
raporu sonucuna göre yerine getirilmektedir.
|
Geçersiz
|
Geçersiz
|
|
Yap işlet devret (118 Syl.GnTb)
|
4.000 TL
(KDV 92)
|
Var-Sınırsız
(KDV 84)
|
Geçerli
(KDV 84)(YMM 37) |
364.000 TL(YMM 37)
|
Tevkifata
konu işlemler
|
Oran
|
Tevkifat
yapacaklar
|
Mahsuben
iade
|
Nakden
iade
|
|||||
İkametgahı,
işyerİ, kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayanlar tarafından yapılan
hizmetler
|
%100
|
KDV mükellefleri
|
Yok
|
Yok
|
|||||
GVK
18 inci maddesi kapsamındaki Serbest meslek faaliyetleri çerçevesinde yapılan
hizmetler
|
%100
|
GVK 94 de sayılanlar
|
Yok
|
Yok
|
|||||
KDV
1/3-f Kapsamındaki kiralamalar
|
%100
|
KDV mükellefi kiracılar
|
Yok
|
Yok
|
|||||
KDV
mükellefi olmayanlarca verilen reklam hizmetleri
|
%100
|
Hizmeti alan KDV Mükellefleri
|
Yok
|
Yok
|
|||||
Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen
mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri
|
2/10
|
Belirlenmiş Mükellefler
|
2.000 TL yi aşmayan mahsuben iade talepleri VİR, YMM
raporu ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir.
2.000 TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise
VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan
kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM
raporu ile çözülür.
|
2.000 TL yi aşmayan nakden iade talepleri teminat,
VİR ve YMM raporu aranılmadan yerine getirilir.
2.000 TL ve
üzerindeki iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile yerine
getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR
sonucuna göre veya YMM raporu
|
|||||
5018 sayılı Kanun'a ekli cetveller kapsamındaki (Genel
bütçeli kurumlar, Özel bütçeli idareler ve büniversiteler) idare, kurum ve
kuruşlara ifa edilen ve 117 seri nolu Genel Tebliğde belirtilmeyen diğer
bütün hizmet ifalarında
|
5/10
|
||||||||
Spor Kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı
gelirlerine konu işlemler
|
9/10
|
Belirlenmiş mükellefler ve KDV mükellefleri
|
|||||||
Külçe
ve metal teslimleri
|
7/10
|
||||||||
Bakır,
çinko ve alüminyum ürünleri
|
7/10
|
||||||||
Hurda
ve atıklar
|
9//10
|
||||||||
Metal,
plastik, lastik, kauçuk, kağıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen ham
madde
|
9/10
|
||||||||
Pamuk
tiftik yün yapağı ile ham post ve deri
|
9/10
|
||||||||
Ağaç
ve orman ürünleri
|
9/10
|
||||||||
Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri
hizmetler
|
9/10
|
Belirlenmiş Mükellefler
|
2.000 TL yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM raporu
ve teminat aranılmaksızın yerine getirilir.
2.000 TL ve
üzerindeki mahsuben iade talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR sonucuna
göre yerine getirilir. 2.000 TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna gore çözülür
|
Münhasıran teminat
ve/veya VİR ile yerine getirilecektir
İade talebinin
tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran VİR sonucuna göre
çözülür
|
|||||
Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil,
bakım ve onarım hizmetleri
|
5/10
|
||||||||
Yemek servis ve organizasyon hizmetleri
|
5/10
|
||||||||
Her türlü baskı ve basım hizmetleri (yeni)
|
5/10
|
||||||||
Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme
hizmetleri (yeni)
|
9/10
|
KDV mükellefleri
|
|||||||
İşgücü temin hizmetleri (özel güvenlik ve koruma
hizmetleri dahil)
|
9/10
|
Belirlenmiş mükellefler ve KDV mükellefleri
|
|||||||
Yapı denetim hizmetleri
|
9/10
|
||||||||
Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon
işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri
|
5/10
|
||||||||
Temizlik, çevre bahçe bakım hizmetleri
|
7/10
|
||||||||
Servis taşımacılığı hizmeti (yeni)
|
5/10
|
||||||||
Genel
Tebliğler incelendiğinde (37 Seri No.lu SMMM Genel Tebliği) KDV Kanununun
11/1-a-c, maddeleri kapsamında doğan iadelerin YMM tasdik raporuna göre
yapılmasında süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi varsa üst iade sınırı
bulunmamakta süresinde yapılmış tam tasdik sözleşmesi yoksa üst sınır 249
bin(1.1.2007 den itibaren) kanunun 11/1-b maddesinden doğan iadelerde ise tam
tasdik sözleşmesi olup olmadığına bakılmaksızın üst iade limiti 65 bin TL dir.
Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan SDT Şti. lerin 61 Seri
No.lu Genel Tebliğ kapsamındaki (Bavul ticareti) iade taleplerinde iade
edilecek tutar ortak bazında 65 bin TL yi (1.1.2007 den itibaren) aşmamak
kaydıyla iade talep edilen dönemde ortaklardan alınarak ihraç edilen mal
bedellerine ilişkin KDV toplamı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
KDV
Kanununda iadeyi gerektiren istisna ve işlemlerden kaynaklanan iade sistemi 1-
Nakden iade 2- Mahsuben iade olmak üzere iki şekilde gerçekleşmektedir.
İadeye konu her istisna ve
işlem için nakden iade veya mahsuben iade de eklenecek belgeler ve izlenecek
yöntem çeşitli genel tebliğ, iç genelge, sirkülerde tespit edilmiştir.
KDV iade sistemi içinde
nakit iadede eklenecek belge ve izlenecek yolun mahsuben iadeye nazaran daha
uzun ve mükellefler açısından daha maliyetli olması (Teminat, inceleme raporu,
YMM tasdik raporu teyit zorunluluğu gibi) mahsuben iade sistemini özendirmekte,
özellikle 87 seri No.lu KDV Genel Tebliği ile 84 seri No.lu KDV Genel
Tebliğinin özel esaslar başlıklı II. bölümünün ilk fıkrasına eklenen “Şu kadar ki, bu kapsama giren iade hakkı
sahibi mükelleflerin kendilerine ait vergi ve SSK pirim borçları için
yapacakları (18/06/2003 den sonraki mahsup talepleri için uygulanacak) mahsup
talepleri genel esaslara göre yerine getirilir…” düzenlemesinden sonra
mahsuben iade daha da cazip hale gelmiş, vergi dairelerinde çözümsüz olarak
bekleyen birçok iade mahsup yoluyla çözümlenerek idare açısından da büyük bir
iş yükünü ortadan kaldırmıştı.
Ancak 107 seri nolu KDV
Genel Tebliğ ile mahsuplar açık bir şekilde daraltılmıştır. 107 Seri No.lu KDV
Genel Tebliğinden önce iade alacağı olan mükelleflerin bu alacakların mal ve
hizmet satın aldıkları mükelleflerin vergi, gümrük vergisi ve SSK primlerine
mahsup imkanı varken bu durum 107 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile
kaldırılmıştır.
İhracat istisnası ve ihraç
kayıtlı teslimlerden doğan iadelerin nakden veya mahsuben iadesinin genel ve
özel esaslar çerçevesinde nasıl gerçekleştirileceği 84 Seri No.lu KDV Genel
Tebliğinde geniş olarak açıklanarak izlenecek yol ve eklenecek belgeler tek tek
sayılmıştır.
84 ve 107 Seri No.lu KDV
Genel Tebliği ile 6183 sayılı A.A.T.U.H.K. nun 23 üncü maddesi çerçevesinde
mahsuben iade ve mahsup önceliği, mahsup sıralamasını incelediğimizde KDV de
mahsuben iadede elit bir sıralamanın karşımıza çıktığını görmekteyiz.
Bu sıralama 84 Seri No.lu
KDV Genel Tebliğinin l inci bölümünün 1.1.1. alt başlığında yer bulmuş olmakla
beraber A.A.T.U.H.K.’nun 23 üncü maddesi ile birlikte değerlendirildiğinde
mahsup sıralaması ve önceliğinin aşağıdaki şekilde karşımıza çıkmaktadır.
(1/a) Mükellefin kendisine ait vergi borcuna
(1/b)
Mükellefin kendisine ait ithalat
sırasında uygulanan vergilere (gümrük vergilerine)
(1/c) Mükellefin kendisine ait SSK pirim borcuna
(2/a)
Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde
ortakların ortaklık payı ile sınırlı olmak üzere ortakların vergi borcuna (Komandit şirketlerde sadece komandite
ortağın)
(2/b)
Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı
olmak üzere ortaklarına ithalat sırasında uygulanan vergilere (gümrük
vergilerine) (komandit şirketlerde sadece komandite ortağın)
(2/c)
Adi, Kolektif ve Komandit Şirketlerde ortakların ortaklık payı ile sınırlı
olmak üzere ortakların SSK pirim borçlarına (Komandit şirketlerde sadece
komandite ortağın)
(3) Temliklere
(4)
Hacizlere
(5)
Mükellefin ileride doğacak kendi vergi borçlarına
Bu sıralama bize mahsup talebi yerine getirilirken veya
mahsup talep edilirken; aşağıdaki belirlemelere dikkat edilmesi gerektiğini
göstermektedir.
* Mahsup talebi, her iade için
belirlenen belgeler tamamlanmadıkça hüküm ifade etmez. Mahsup talebinin yerine
getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmez. Ancak teyidin olumlu
gelmemesi halinde mahsup tarihi itibarıyla gerekli tarhiyat işlemi yapılacağı
unutulmamalıdır.
* Mahsup taleplerinin
yukarıdaki sıralamaya uygun talep edilmesi ve mahsubun bu sıralama esas
alınarak yapılmalıdır. Bir üst sıradaki borç varken bir sonrakine veya daha alt
sırada olan başka bir borca mahsup talep edilmesi mümkün olmadığı gibi mahsubun
yapılması da mümkün değildir.
* Mükellefin bir dönemdeki
mevcut iade alacağı mahsup yoluyla giderilirken o dönemdeki iade alacağı
sıfırlanmadan takip eden dönemlerden mahsup talep edilemez. Öncelikle alacaklı
olunan ilgili dönemden mahsup veya iadenin yapılması, ilgili dönem alacağının
sıfırlanması ya da bakiye alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek borçlar
için mahsup talep edilmesi gerekir. (84 seri No.lu KDV Gn.Tb. 1.1.2) Örnek
verecek olursak mükellefin haziran döneminden iade alacağı sıfırlanmadan aynı
borç için veya başka bir borç için temmuz veya ağustos döneminden mahsup talep
edilemez. Aksi halde dönemsellik ilkesi ihlal edilmiş olur. Bu durumda
mükellefin nakit iade için belirlenen limitlerden kaçınması söz konusu
olacağından Mahsup yapılmış olsa dahi Haziran döneminden kalan bakiye alacak
için miktarı ne olursa olsun teminat alınmadan ya da inceleme yapılmadan daha
sonraki bir tarihte nakit iade yapılmaması gerekir.
* Mükellefin kendisinin
vergi borçlarına mahsuptan; iade alacağı olan İşletme; Şahıs işletmesi ise
şahsının, adi ortaklık veya Kolektif
şirketse adi ortaklığın veya kolektif şirketin; komandit, limitet veya anonim
şirket ise şirket tüzel kişiliğinin vergi borcunun anlaşılması gerekmektedir.
Yani limitet veya anonim şirketlerin KDV iade alacağının bu şirketin
ortaklarının şahsi vergi borçlarına mahsup imkanı olmadığı gibi komandit
şirketlerin komanditer ortaklarının da şahsi vergi borçlarına mahsup imkanı
yoktur.
* Adi, kolektif ve komandit şirketlerin iade
alacakları bu şirketlerin ortaklarının ortaklık payları ile sınırlı olmak üzere
ortakların vergi, gümrük vergisi ve SSK pirim borçlarına mahsubu mümkündür.
Komandit şirketlerde sadece komandite ortağın mahsup hakkı olup komanditer
ortağa mahsup imkanı bulunmamaktadır.
* Bir ve ikinci gurupdaki Vergi borçlarının
muaccel halde olması gerekmektedir.
* 3 ve 4 üncü sıra (Temlik ve hacizler) için
Vergi idaresince nakit iade esaslarının ve usullerinin uygulanması (84 Seri
Nolu Genel. Tebliği-1/1.1.4),Temlik için mükellefin yazılı talebinin olması
gerekmektedir. Ayrıca temlik ve hacizlerde vadesi gelmemiş borcunun da bulunmaması
gereklidir.
* 87
seri nolu KDV genel tebliği ile 84 seri nolu KDV Genel Tebliğinin II Özel
Esaslar başlıklı bölümünün ilk fıkrasına eklenen “Şu kadarki bu kapsama giren iade hakkı sahibi mükelleflerin
kendilerine ait vergi ve SSK pirim borçlarına mahsup talebi genel esaslara göre
yerine getirilir” hükmündeki vergi borçları ibaresinin mükellefin kendisine
ait ithalde alınan vergilerin de dahil olduğu Maliye Bakanlığının 29/07/2008
tarih ve 75073 sayılı özelgesinden anlaşılmaktadır.
* İdari para cezaları, adli
para cezaları, gibi vergi dışında kalan resim, harç şerefiye vb. kamu
alacaklarına mahsup imkânı yoktur.
* ihracat, ihraç kayıtlı
satışlar ve 29 uncu madde gereğince indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV
iade alacağının yukarıda sayılan 1 ve 2 grupdaki borçlara mahsuptan sonra kalan
alacak olması halinde harçlar kanunun l sayılı tarifesinde yer alan yargı
harçlarına da mahsubu mümkündür.
* Öte yandan 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği
uyarınca yapılacak mahsup taleplerinde ise sadece yapım işlerine ait olarak
uygulanan tevkifatlar bu mahsup sıralamasında geçerlidir.
* KDV iadelerinde mahsup imkânı getirilen iade
türlerinden sadece 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği hükümleri gereğince
yapılacak tevkifatlarda 1000.-TL.’ye kadar, ayrıca fason iş bedellerine ait
tevkifat uygulamasında da sadece vergi inceleme raporu sonucuna göre KDV
alacağının mahsuben ve/veya nakden iadesi mümkündür. Diğer iadelerde ise
mahsuplarda belirlenen üst sınır mevcut değildir.
İndirimli orana tabi
işlemlerden kaynaklanan KDV’nin yıl içinde mahsuben iadesinde (aylık iadede)
mahsup işlemi 11.07.2006 tarihinden itibaren sadece Mükellefin kendisine ait
ithalde alınanlarda dâhil vergi borçlarına ve SSK prim borçlarına mahsup
edilebilecek, 01.10.2006 tarihinden itibaren de hem aylık hem yıllı mahsupta
mükelleflerin kendi elektrik ve doğalgaz borçlarına da yapılabilmektedir. (99
Seri No.lu KDV Genel Tebliği) Faaliyetleri indirimli KDV oranına tabi
işlemlerden oluşan kollektif şirketler ile adi ortaklıklar (şirketler) adına
ortaya çıkan KDV iade alacakları, Bu borçlarının yanı sıra, 28/07/2007 tarihten
sonra yapılacak iade talepleri için geçerli olmak üzere, söz konusu şirket
ortaklarının yalnızca vergi (ithalde alınanlar dahil) ve SSK prim borçlarına da
mahsup edilebilecektir. Ancak mahsup talep dilekçesine iade belgelerinin
yanısıra, diğer ortakların mahsup
yapılmasına izin verdiğini gösteren noter tarafından onaylanmış belge de
eklenecektir.(106 sayılı KDV genel tebliği)
Öte yandan Kurumlar Vergisi
Kanununa göre vergi dairesine iş ortaklığı olarak mükellefiyet tesis ettiren
işletmelerin, diğer kurumlar vergisi mükelleflerinde olduğu gibi, ortaklarının
vergi ve SSK prim borçlarına bu uygulama kapsamında mahsup yapılması mümkün
bulunmamaktadır.
Ancak mahsuben iade miktarının
4000.-TL aşması halinde aşan kısmın mahsup işlemi inceleme raporu, YMM tasdik
raporu veya teminat mektubu karşılığında yerine getirilebilecektir.
* İndirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan
yıllık iade ve mahsup talebinde ise; mükelleflerin kendisinin ve ortaklarının,
mal ve hizmet satın aldığı mükelleflerin ithalde alınanlarda dahil vergi ve SSK
borçlarına da mahsup imkânı vardır. Ancak 99 Seri No.lu KDV Genel Tebliği
gereği kendisinin ve ortaklarının, mal ve hizmet satın aldığı mükelleflerin
vergi ve SSK borcuna mahsup işlemi, yıllıkta nakit iade söz konusu olduğu
için, nakit iade prosedürü çerçevesinde
temlik hükümleri esaslarına göre yapılabilir başka bir deyişle mahsup tarihi, vergi dairesi müdürünün düzeltme fişini
imzaladığı yani onaylandığı tarih olacaktır bu hususa dikkat edilmelidir. Mahsuben iade miktarının 4000.-TL aşması
halinde aşan kısmın mahsup işlemi inceleme raporu, YMM tasdik raporu veya
teminat mektubu karşılığında yerine getirilebilecektir.
* Temlik hükümlerine göre, özel kanunlarda bir
belirleme yapılmamışsa Borçlar Kanunun 162 – 172 maddeleri gereği; alacaklının
alacağını borçlu olduğu üçüncü kişiye temlik ettiğini yazılı olarak bildirmesi
halinde mahsup işlemi nakit iade prosedürüne tabi tutulur. Nakit iade için istenilen
şartlar mevcutsa mahsup talebi dilekçe tarihi itibariyle, değilse şartların
tamamlandığı tarih itibariyle hüküm ifade eder.
* İndirimli orana tabi
işlemler nedeniyle yıl içinde nakit iade yapılamadığından bu alacaklara temlik
ve haciz uygulanamaz.
* KDV iadesi için mahsup dilekçesi dışında
gerekli diğer belgelerin ibraz edilmiş olması halinde, aksine talepte bulunuluncaya kadar,
mükellefin kendi vergi borçları için mahsup talebinde bulunduğu kabul edilir.
İadeye hak kazanılan tutarla sınırlı olmak üzere, mükellefin belgeleri ibraz
ettiği tarih itibariyle vadesi geçmiş vergi borçlarına bu tarihten sonra
gecikme zammı uygulanmaz, bu tarihten sonra muaccel olacak vergi borçları için
ise gecikme zammı hesaplanmaz. (84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği)
* Mükellefçe fazla ve yersiz
KDV yüklenimi hesap edilerek vergi borçlarına mahsubunun yapıldığının tespit
edilmesi ve pişmanlık talepli olarak dönem beyanı için gerekli düzeltme
beyannamesi verilmesi halinde, fazla ve yersiz yaptırılan mahsup VUK’ nun 37l
inci maddesi hükmü gereğince pişmanlık cezalı geri ödenir. Fazla ve yersiz
mahsup yapıldığı vergi dairesince tespit edilmediği veya YMM raporu ya da
herhangi bir şekilde vergi dairesinin bilgisine girmediği sürece pişmanlık
talebi geçerlidir ve vergi zıyaı cezası kesilemez. Pişmanlık ihlal edilirse
vergi zıyaı cezası bir kat değil kendiliğinden verilen beyannamelerde olduğu
gibi %50 uygulanır.
* 61 Seri Nolu KDV Genel
Tebliği uyarınca Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı özel fatura ile
satış yapanlara ihraç kaydıyla teslimde bulunanların iade talepleri mahsup
yoluyla yapılır, bu mükelleflere nakit KDV iadesi yapılmaz.(107 Seri No.lu KDV
Genel Tebliği)
* Vergi idaresince mahsup
talepleri ile mükelleften bilgi istenmesi halinde bilgi isteme ve verme süreleri
mali tatile denk gelse de mali tatil hükümleri uygulanmaz.
Özel haller dışında bu
dönemler için ayrıca vergi incelemesi yapılmasına gerek yoktur. Burada 12 aylık
dönem birbirini takip eden 12 ay değil iade ve mahsup yapılan 12 ayrı dönemdir.
Bu 12 aylık dönem hesap edilirken 12 aylık dönemde herhangi bir dönem için YMM
veya vergi inceleme elemanı tarafından olumlu rapor yapılmışsa hesaplama raporu
takip eden dönemden itibaren başlayacaktır.
*Öte
yandan SGK primlerine mahsupta 5510 sayılı yasanın 88 inci maddesi
vergi idaresini süre yönünden bağlayan bir hüküm
içermektedir. Söz konusu hüküm gereğince vergi idaresi mükellefin SGK
borçlarına mahsubu genel hükümler gereğince ve pirim ödeme süresi içinde
yetiştirmesi gerekmektedir. Söz konusu madde hükmü aynen şöyledir.
“Prim borçları katma
değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilir. Bu takdirde
katma değer vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı
veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları
için de mahsup talep edebilir. Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları
ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini
izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde
ödendiği kabul edilir. Ancak prim borçlarının katma değer vergisi iade
alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde, süresinde
mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için birinci fıkrada
belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme cezası ve gecikme
zammı uygulanır. Kurum, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan
faydalanacak işverenleri; iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü
itibarıyla belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim
borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.
Kurumun süresi içinde
ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 inci ve 106 ıncı maddeleri
hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında
Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen
yetkileri kullanır.
Kurum, 6183 sayılı
Kanun kapsamında takip edilen alacakları hariç olmak üzere her türlü alacağın
teminatını teşkil etmek üzere Yeni Türk Lirası ve/veya yabancı para birimi
üzerinden ticari işletme, taşınır ve/veya taşınmaz rehni dahil olmak üzere her
türlü teminat almaya yetkilidir.
Kurumun 6183 sayılı
Kanun kapsamında takip edilen prim ve diğer alacakları amme alacağı niteliğinde
olup, imtiyazlı alacaktır. Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra
takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi
halinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yazılı tazminat ve cezalar Kurum
hakkında uygulanmaz.
Kurumun
prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde
Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş
mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.
Kurumun
sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda
belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile
görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin şirket yönetim
kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile
kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve
müteselsilen sorumludur.
Kurum,
kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda
ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının tahsili için
muacceliyet tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan
Kurum yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.
Bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir. “
3. (GEK)
Elektronik Ortamda Genel Esaslar Kontrolü
Elektronik
ortamda verilen KDV beyanları ve iade işlemlerine esas belgeler bilindiği üzere
Gelir İdaresince yine elektronik ortamda çapraz kontroller yapılarak
sorgulanmaktadır. Bu sorgulamalar sonucu ortaya çıkan olumsuzluklar mükellefler
tarafından düzeltilmedikçe genel esaslara göre iade veya mahsup işlemi
yapılamamaktadır.
Aşağıda
kısaca adı GEK olarak bilinen Genel Esaslar Kontrolü sırasında çıkan
olumsuzluklar ve çözüm yolları tablo halinde açıklanmıştır.
KOD
|
TESPİT EDİLEN
OLUMSUZLUK
|
DÜZELTME İŞLEMİ
|
TABLO 1
|
Mükellefe
ait genel bilgilerde hata
|
Hatalı
bilgilerin mükellefçe düzeltilmesi
|
TABLO 2
2/a
|
Kendi
hakkında olumsuz tespite rastlanması
|
SMİYB
ile ilgili olumsuz tespitler halinde yapılacak işlemlere göre
|
TABLO 2
2/b
|
Birinci
altta olumsuz tespite rastlanması
|
Doğrudan
mal yada hizmet temin edilen mükellefler hakkında olumsuz tespit olması
halinde ne yapılacak ise aynı şekilde işlem yapılmalı
|
TABLO 2
2/c
|
İkinci
altta olumsuzluk tespite rastlanması
|
Doğrudan
mal yada hizmet temin ettikleri safhadan önceki safhalardaki mükellefler
hakkında olumsuz tespit olması halinde ne yapılacak ise aynı şekilde işlem
yapılmalı
|
TABLO 3
|
Vergi
incelemesi
|
İade
veya mahsup talebi vergi incelemesine göre yerine getirilir
|
TABLO 4
|
DTSŞ
veya SDT şirketleri ile ilgili
|
Kontrol
raporlarında yer almaz
|
Genel
Esaslar kontrolünde tespit edilenler olumsuzluk
|
Çözüm
yolları
|
|
GEK 03
|
Önceki dönemden devreden KDV hatası
|
Önceki dönemden devreden KDV nin
düzeltilmesi
|
GEK 04
|
Sonraki döneme devreden KDV hatası
|
Sonraki döneme devreden KDV nin
düzeltilmesi
|
GEK 05
|
Azami iade edilebilecek KDV hatası
(iade
edilebilecek KDV işlem tutarı için hesaplanacak KDV den fazla olmamalı)
|
Vergi Dairesince kabul edilebilecek
izahatla
(Mükellefçe
ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı, aksi halde inceleme sebebi oluşur)
|
GEK 06
|
Alt Mükellef fatura beyan tutarsızlığı
(Alt
mükelleflerin KDV beyanları tanzim ettikleri fatura tutarını kapsamalı)
|
Vergi
Dairesince kabul edilebilecek izahatla veya alt mükellef beyanının
düzelttirilmesi ile
(Mükellefçe
ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunması halinde)
|
GEK 07
|
Yüklenilen
KDV listesindeki faturaların tarih tutarsızlığı
(Hiçbir
zaman ihraç tarihinden sonra yüklenim olmaz, Genel Yönetim giderlerinden pay
verilse dahi ihraç tarihinden sonraki giderlerden pay verilmemesinde fayda
vardır.)
|
Vergi Dairesince kabul edilebilecek
izahatla
(Mükellefçe
ileri sürülecek hususların Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı, aksi halde inceleme sebebi oluşur.)
|
GEK 08
|
Alt
Mükellef Faturalarının belge basım bilgilerinin uyumsuzluğu
|
Vergi
Dairesince kabul edilebilecek izahatla
(Faturanın
aslının ve matbaa bilgilerinin girilmesini temin etmek varsa hataların
düzeltilmesini sağlamakla)
|
GEK 09
|
Yüklenilen KDV listelerinde olumsuzluklar
(Önceki dönemlerde verilen listeler ile
cari dönem listelerinde yer alan yüklenimlerde mükerrerlik olmamalı)
|
Vergi Dairesince kabul edilebilecek
izahatla
(Mükellefçe ileri sürülecek hususların Vergi
idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde hukuki ve kabul edilebilir
bulunmalı, aksi halde inceleme sebebi oluşur.)
|
GEK 10
|
İndirilecek
KDV listesi ile beyan edilen indirilecek KDV uyumsuzluğu
(Liste
ile Beyannamedeki indirilecek KDV aynı olmalı)
|
Hatanın
düzeltilmesi ile
(Mükellefçe
ileri sürülecek düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi
neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi
oluşur)
|
GEK 11
|
Yüklenilen
KDV listesi ile beyan edilen yüklenilen KDV uyumsuzluğu
(Liste ile beyannamedeki Yüklenilen KDV
aynı olmalı)
|
Hatanın
düzeltilmesi ile
(Mükellefçe
ileri sürülecek düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi
neticesinde hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi
oluşur)
|
GEK 12
|
KDV beyanı ile GÇB tutar uyumsuzluğu
(KDV
Beyannamesi ile GÇB lerde döviz kuru nedeni ile tutar uyumsuzluğu olmamalı)
|
Hatanın
düzeltilmesi ile
(Mükellefçe
ileri sürülecek düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur
|
GEK 13
|
Fiili
ihraç tarihi ile beyan dönemi uyumsuzluğu
(İstisna
Fiili ihraç tarihini kapsayan dönemde beyan edilmeli)
|
Erken
iadeye sebep verilmemiş ise düzeltme beyanı ile Vergi ziyaına sebep verilmiş
ise vergi ziya cezalı düzeltme beyanı ile
|
GEK 14
|
Fiili
ihraç tarihi ile satış faturası tarihi uyumsuzluğu
(Satış
faturası fiili ihraç tarihinden sonra olmamalı)
|
Mükellefçe
kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin
izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
|
GEK 15
|
GÇB
ile GÇB listesi uyumsuzluğu
(GÇB
ile GÇB listelerindeki döviz cinsi ve fatura tutarı aynı olmalı)
|
Mükellefçe
kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin
izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
|
GEK 16
|
GÇB
ile satış faturaları içerik uyumsuzluğu
(GÇB
ile satış faturalarının içerikleri yani malın cinsi miktarı gibi bilgiler
aynı olmalı)
|
Mükellefçe
kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin
izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
|
YMM raporlu iade işlemlerinde tespit edilen olumsuzluk
|
Çözüm
yolları
|
|
GEK 18
|
KDV
iadesi tasdik sözleşmesi kontrolü
(YMM
ile mükellef arasındaki sözleşmenin süresinde sisteme girilmesi ve fesih
edilmemiş olması gerekli)
|
Mükellefçe
kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin
izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde inceleme sebebi oluşur)
|
GEK 19
|
Tedbirli YMM
|
YMM
nin tedbirli olması halinde iade veya mahsup yapılması için Gelir İdaresi
Başkanlığından izin alınması gereklidir izin alınmadan işlem yapılamaz
|
GEK 20
|
Tam
Tasdik sözleşme uyumsuzluğu
(İade
raporunu Tam tasdik sözleşmesi olan YMM varsa o yapmalı)
|
Mükellefçe
kabul edilebilir bir izahat veya düzeltme ile.
(Mükellefin
izahatı veya düzeltme nedeni Vergi idaresinin kontrol ve denetimi neticesinde
hukuki ve kabul edilebilir bulunmalı aksi halde YMM raporu işleme konmaz)
|
Özel Esaslar Gereği Tespit edilen olumsuzluk
|
Çözüm yolları
|
|
KOD
ÖEK 01-02-03-04-05-06-07-11-12
|
84
seri nolu KDV Genel tebliği hükümleri
|
4. Özel Esasları Gerektiren Kodlara Göre Mahsup
Mükellefin
özel esasları gerektiren bir durumu varsa veya kendi kod listelerinde yer
almasa dahi indirilecek KDV listesinde ya da yüklenilen KDV listesinde yer alan
mal ve hizmet satın aldığı mükellefler kod listelerinde yer almışsa mahsup
işlemi aşağıdaki tabloya göre yapılacaktır.
4.4.1. Genel Kod Listesine Göre Mahsup
KOD
NO
|
AÇIKLAMASI
|
MAHSUBUN YAPILMA ESASI
|
|||
Kendi
vergi ve SSK
|
Adi,
kolektif ve komdt .şti ler de ortaklarının vergi, gümrük ve SSK primlerine
|
Genel
esaslar şartı sağlanamıyorsa
|
|||
KOD
1
|
SMİYB
DÜZENLEYENLER
|
Genel
esas göre
|
Genel
esas geçme şartlarını yerine getirmiş olacak
|
iade
tutarından çıkarılacak yada 4 kat teminat verilecek yada inceleme raporuna
göre yapılacak
|
|
KOD
2
|
SMİYB
KULLANANLAR
|
Genel
esas göre
|
Genel
esas geçme şartlarını yerine getirmiş olacak
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
3
|
SMİYB
DÜZENLEYEN MÜKELLEFLERİN ORTAKLARI VE KANUNİ TEMSİLCİLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
|
Genel
esas göre
|
Genel
esas geçme şartlarını yerine getirmiş olacak
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
4
|
BASTIRDIĞI
BELGELERİN ZAYİ,ÇALINDIĞI VEYA
KAYBOLDUĞUNU BİLDİREN MÜKELLEFLER
|
Genel
esas göre
|
Mahsup
talep edilen dönemde indirilecek ve yüklenilen kdv listesinde yer almayacak
|
Listelerde
varsa iade tutarından çıkarılacak
|
|
KOD
5/1
|
Hakkında
rapor bulunmamakla beraber smiyb kullandığı veya düzenlediği konusunda tespit
bulunanlar
|
Genel
esas göre
|
Tespit
ile mahsup talep edilen dönem aynı değilse genel esaslara göre
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
5/2
|
Defter
ve belge ibraz etmeyen veya birden fazla dönem KDV beyannamesi vermeyenler
|
Genel
esas göre
|
Kod
5/1 gibi
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
5/3
|
Adresinde
olmayanlar ile adresi tespit edilemeyen mükellefler
|
Genel
esas göre
|
Kod
5/1 gibi
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
5/4
|
işi
ile beyanları arasında uyumsuzluk tespit edilen mükellefler
|
Genel
esas göre
|
Kod
5/1 gibi
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
6
|
MÜKELLEFİN
BİLGİSİ DIŞINDA TAKLİT SURETİYLE DÜZENLENEN SAHTE BELGELER
|
Genel
esas göre
|
Kod
4 gibi
|
Listelerde
varsa İade tutarından çıkarılacak
|
|
KOD
7
|
MÜKELLEFİYETİ
OLMAYAN ANCAK ÜÇÜNCÜ KİŞİLER VASITASIYLA SAHTE BELGE ORGANİZASYONU İÇİNDE
BULUNAN VE SAHTE FATURA TİCARETİ YAPANLAR
|
Genel
esas göre
|
Genel
esaslara geçme şartı aranacak
|
kod
1 deki gibi
|
|
KOD
8
|
RESEN
TERK ETTİRİLEN MÜKELLEF.
|
Genel
esas göre
|
Genel
esaslara geçme şartı aranacak
|
iade
tutarından çıkarılacak
|
|
KOD
9
|
KENDİSİ
HAKKINDA SAHTE BELGE KULLANDIĞI VEYA DÜZENLEDİĞİNE İLİŞKİN TESPİT OLANLAR
|
Genel
esas göre
|
Genel
esaslara geçme şartı aranacak
|
kod
1 deki gibi
|
Söz
konusu olayı ayrıca kodlar itibariyle çizimli ve genel esaslara geçişi de
gösterecek şekilde aşağıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak ele aldığımızda iyice
netleşecektir.
Kodlarda
yer alan mükelleflerden mal ve hizmet alımında bulunan mükellefler ise
aşağıdaki tabloya göre hareket ederek genel esaslar dahilinde işlemlerini
yaptırabilmektedir.
Sahte
Belge Düzenleyen Mükelleflerden Alışlar
|
Düzeltme beyannamesi
verilerek söz konusu alışlar, KDV indirimlerinden çıkarılabilir.
|
Düzeltme beyannamesi verilmemesi durumunda, olumsuz
alışlara ilişkin KDV’nin 4 katı tutarında teminat verilerek genel esaslara
dönüş sağlanabilir.
|
Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa,
mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.
|
Öte yandan, söz konusu alışlar için KDV tevkifatı
yapılmış ve vergi dairesine ödenmiş ise, tevkifat yapılan alışlardan dolayı
mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır
|
Sahte
Belge Kullanan Mükelleflerden Alışlar
|
Bu alışların banka yoluyla ya da Türk Ticaret
Kanunu’nda belirtilen çeklerle yapılmış olduğunun vergi dairesine
belgelendirilmesi durumunda, alış yapan mükellefin müteselsil sorumluluğu
bulunmamaktadır.
|
Ödemelerin, banka yoluyla ya da çekle yapılmamış olması
durumunda, söz konusu alışlar için düzeltme beyannamesi vermek suretiyle KDV
indirimlerinden çıkarılabilir
.
|
Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa,
mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.
|
Diğer taraftan, sahte belge kullanan firmanın genel
esaslara dönmesi yani hakkındaki olumsuzluğun kalkması durumunda da, bu
firmadan alışları olan firmanın müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.
|
Öte yandan, söz konusu alışlar için KDV tevkifatı
yapılmış ve vergi dairesine ödenmiş ise, tevkifat yapılan alışlardan dolayı
mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır
|
Adresinde
Bulunmayan veya Mükellefiyeti Resen Kapatılan Mükelleflerden Alışlar
|
Adreste bulunmama veya mükellefiyetin kapatıldığı dönemden
önceki dönemler için, yani mükellefin faal olduğu dönemlerde yapılan alışlar
için herhangi bir sorumluluk bulunmamaktadır. Mükelleflerimizin bu
durumu vergi dairelerine izah etmeleri gerekmektedir.
|
Adresinde bulunulmadığı veya mükellefiyetin kapatıldığı
dönemler için ise söz konusu alışlar için düzeltme beyannamesi vermek
suretiyle KDV indirimlerinden çıkarılabilir. Düzeltme beyannamesi verilmemesi
durumunda, olumsuz alışlara ilişkin KDV’nin 4 katı tutarında teminat
verilerek genel esaslara dönüş sağlanabilir.
|
Olumsuz alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa,
mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.
|
Öte yandan, söz konusu alışlar için KDV tevkifatı
yapılmış ve vergi dairesine ödenmiş ise, tevkifat yapılan alışlardan dolayı
mükellefin müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır
|
Defter
ve Belgelerini İnceleme Elemanına İbraz Etmeyen Mükelleflerden Alışlar
|
Defter belge ibraz edilmeyen dönemlerdeki alışların
banka yoluyla ya da Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen çeklerle yapılmış
olduğunun vergi dairesine belgelendirilmesi durumunda, alış yapan mükellefin
müteselsil sorumluluğu bulunmamaktadır.
|
Ödemelerin,
banka yoluyla ya da çekle yapılmamış olması durumunda, söz konusu alışlar
için düzeltme beyannamesi vermek suretiyle KDV indirimlerinden
çıkarılabilir.
|
Defter
belge ibraz etmeyen mükellef hakkında olumsuzluk kalkarsa, bu durum vergi
dairesine bildirilmelidir.
|
Olumsuz
alışın dönemi zamanaşımına uğramışsa, mükellefin müteselsil sorumluluğu
bulunmamaktadır.
|
4.2. Kod 1 Ve Kod 3’e Göre Mahsup
Haklarında
SMİYB düzenleme raporu bulunan mükelleflerin mahsup ve iade işlemleri 84 seri
nolu KDV genel tebliğince
Haklarında
SMİYB düzenlediği konusunda rapor bulunanların, raporun vergi dairesine intikal
ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış nakden veya
mahsuben iade talepleri 4 kat teminat karşılığında, teminat gösterilmemesi
halinde münhasıran vergi inceleme sonucuna göre yerine getirilir. Raporun
intikal ettiği tarihten önceki dönemler için alınan teminatlar da vergi
inceleme raporu ile çözülür.
SMİYB
düzenlediği vergi inceleme raporlarıyla tespit edilen mükelleflerin, ilgili
dönemler için göstermiş oldukları teminatlarının Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalar ile hesaplanacak gecikme faizini
karşılamaması halinde, bu alacakların tahsili için 6183 sayılı Kanun
hükümlerine göre gerekli tedbirler derhal alınır.
Ancak
mükelleflerin SMİYB düzenleme raporları üzerine yapılan tarhiyatları (kesilecek
ceza ve hesaplanacak gecikme faizi dahil) ödemeleri ya da tamamına teminat
göstermeleri halinde raporun vergi dairesine intikalinden sonraki nakden ve
mahsuben iade talepleri, indirimli teminat uygulamasından yararlananlarda %
100, diğerlerinde % 200 teminat karşılığında yerine getirilir.
Genel
esaslara dönüşleri ise
* SMİYB
düzenleme raporları üzerine yapılan tarhiyatın nihai yargı kararları ile terkin
edilmesi halinde bu raporlar hiç düzenlenmemiş sayılır.
* SMİYB
düzenleme raporları ile yapılan tarhiyatların yukarıda anlatıldığı şekilde
ödenmesi veya tamamına teminat gösterilmesi ve yükseltilmiş (indirimli
teminattan yararlananlar için % 100, diğerleri için % 200) teminat uygulamasına
geçilmesinden sonra, vergi dairesine vergi incelemesine yetkili elemanlarca
düzenlenmiş bir olumlu raporun intikal etmesi halinde, olumlu raporun ilişkin
olduğu vergilendirme döneminden itibaren bu mükelleflerin nakden veya mahsuben
iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir..
SMİYB
düzenlediği konusunda rapor bulunan dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel
dış ticaret şirketlerinin, bu belgelere dayanarak iade aldıkları verginin aynı
dönemde iade edilen toplam verginin % 4'ünü aşmaması ve tarhı öngörülen vergi
ile kesilmesi istenen ceza ve hesaplanacak gecikme faizini ödemeleri veya
tamamı için teminat göstermeleri halinde iade talepleri olumlu rapor
beklenmeden genel esaslara göre yerine getirilir.
Ödeme
veya teminat gösterme şartını yerine getirmeyen mükelleflerde, yazılan olumlu
raporlar genel esaslara dönüşü sağlamaz.
* Haklarında
sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği konusunda rapor
bulunanların katma değer vergisi iadelerinin genel esaslara göre yerine
getirilmeye başlanması halinde; bunların bu nedenle yükseltilmiş teminat
istenen kanuni temsilcilerinin, ortaklarının, ortağı olduğu mükelleflerin ve
bunlardan mal veya hizmet alanların iade talepleri de genel esaslara göre
yerine getirilir.
Aşağıda
konu tablo halinde açıklanmıştır. Ayrıca bunların ortaklarının veya bunların
kurdukları ya da ortak oldukları mükelleflerin iade ve mahsup talepleri de bu
tabloya göre yerine getirilir.
HAKLARINDA
SMİYB DÜZENLEME RAPORU BULUNAN MÜKELLEFLER HAKKINDA YAPILACAK
İŞLEMLER
|
Vergi
inceleme raporunun intikalinden önceki dönemlere ait olup henüz yapılmamış
iade ve mahsup talepleri
|
4
KAT TEMİNAT KARŞILIĞI
TEMİNAT
VERİLMEZSE
VERGİ
İNC. RAP. GÖRE
|
Vergi
inceleme raporunun intikalinden sonraki dönemlere ait iade ve mahsup
talepleri
|
Rapora
göre tarh edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizlerinin tamamının
ödenmesi veya teminat gösterilmesi halinde indirimli teminat için %100,
diğerleri %200 teminat karşılığı
|
GENEL
ESASLARA GEÇİŞ
|
Yapılan
tarhiyatın tamamının nihai yargı kararı ile terkini
|
Tarh
edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizlerinin tamamının ödenmesi ya da bu
tutarları kapsayacak tutarda teminat gösterilmesi,
|
Yukarıdaki
şartların yanı sıra vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından düzenlenen
olumlu bir raporun vergi dairesine intikali
|
HAKLARINDA
SMİYB DÜZENLEYENLERİN ORTAKLARI VEYA BUNLARIN KURDUKLARI YA DA ORTAK
OLDUKLARI ŞİRKETLERİN İADE VEYA MAHSUP TALEPLERİ
|
4
KAT Teminat karşılığında
|
Teminat
verilmez ise Vergi İnceleme raporuna göre
|
4.3. Kod 2 Ve Kod 3’e Göre Mahsup
Haklarında
SMİYB kullanma raporu bulunan mükelleflerin mahsup ve iade işlemleri 84 seri
nolu KDV genel tebliği hükümleri gereğince
Haklarında
SMİYB kullanma raporu bulunan mükelleflerin raporun vergi dairesine intikal
ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış nakden veya
mahsuben iade talepleri dört kat teminat karşılığında, teminat gösterilmemesi
halinde münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. İade
talepleri hakkında bu bölüme göre işlem yapılabilmesi için SMİYB kullanma
nedeniyle iadesi reddedilen verginin iade hakkı doğuran işlem dolayısıyla
yüklenilen verginin % 5'ini aşması gerekir. Bu oranın aşılmaması halinde genel
esaslara göre iade yapılacağı tabiidir.
Genel Esaslara Dönüşleri ise
Haklarında
SMİYB kullanma raporu bulunan mükelleflerle ilgili olarak aşağıda sayılan
şartlardan birisinin gerçekleşmesi halinde bunların katma değer vergisi
iadeleri Genel Esaslar göre yerine getirilir.
* SMİYB
kullanma raporlarında tarhı öngörülen vergi ve buna ilişkin olarak hesaplanacak
gecikme faizi ile kesilmesi istenen cezanın ödenmesi veya bunların tamamı için
teminat gösterilmesi.
* Yukarıda
belirtildiği şekilde ödeme yapılmaz veya teminat gösterilmezse, SMİYB kullanma
raporundan sonra, vergi dairesine olumlu bir vergi inceleme raporunun intikal
etmesi. (Olumlu rapor, raporun ilgili olduğu vergilendirme döneminden itibaren
hüküm ifade eder.)
* Kullanma
raporları üzerine yapılan tarhiyatın % 95 ve daha fazlasının nihai yargı
kararlarıyla terkin edilmesi.
Aşağıda
konu tablo halinde açıklanmıştır. Ayrıca bunların ortaklarının veya bunların
kurdukları ya da ortak oldukları mükelleflerin iade ve mahsup talepleri de bu
tabloya göre yerine getirilir.
HAKLARINDA
SMİYB KULLANMA RAPORU BULUNAN MÜKELLEFLER HAKKINDA YAPILACAK
İŞLEMLER
|
Vergi
inceleme raporunun intikalinden önceki dönemlere ait olup henüz yapılmamış
iade ve mahsup talepleri
|
4
KAT TEMİNAT KARŞILIĞI
TEMİNAT
VERİLMEZSE
VERGİ
İNC. RAP. GÖRE
|
Vergi
inceleme raporunun intikalinden sonraki dönemlere ait iade ve mahsup
talepleri
|
Ortakları
veya bunların kurdukları ya da ortak oldukları şirketlerin iade talepleri
kendileri hakkında düzenlenmiş olumsuz rapor yok ise genel esaslara göre
yerine getirilir.
|
GENEL
ESASLARA GEÇİŞ
|
Yapılan
tarhiyatın %95 ve fazlasının nihai yargı kararı ile terkini veya
Tarh
edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizlerinin tamamının ödenmesi ya da bu
tutarları kapsayacak tutarda teminat gösterilmesi,
|
Yukarıdaki
şartlardan herhangi birinin yerine getirilmesi halinde düzenlenen olumsuz
rapordan sonra olumlu bir raporun vergi dairesine intikali
|
4.4. Mükellefin Direk Mal Alımında Bulunduğu Firmalarda Olumsuzluk Bulunması Halinde Mahsup
Mükelleflerin
direk mal alımında bulunduğu firmalarda olumsuzluk bulunması halinde mahsup
talepleri 84 seri nolu KDV genel tebliği hükümleri gereğince;
* Kendileri
hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayanların mal veya hizmet satın aldığı
mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunması halinde, bu
mükelleflerden yapılan (haklarında olumsuz tespit bulunanlardan sadece olumsuz
tespitin yapıldığı dönemlerdeki) alışlara isabet eden kısma dört kat teminat
gösterilmesi veya bu alışlara isabet eden kısmın iade talebinden çıkarılması
halinde, kalan kısma ve diğer dönemlere ilişkin iade talepleri genel esaslara
göre yerine getirilir.
Hakkında
olumsuz rapor bulunanlardan alınan kısma isabet eden vergiye ilişkin teminat
iade talebinde bulunan nezdindeki, olumsuz tespit bulunandan alınan kısma
isabet eden vergiye ilişkin teminat ise hakkında olumsuz tespit bulunan
mükellefle ilgili, incelemenin sonucuna göre çözülür.
Ancak
aşağıda belirtilen durumların varlığı halinde de genel esaslara göre iade
yapılır.
* Olumsuz
raporda öngörülen vergi, ceza, gecikme zammı ve faizlerin ödenmesi veya
bunların toplamı kadar teminat gösterilmesi halinde, bunlardan mal ya da hizmet
alanların bütün dönemlerdeki iade talepleri genel esaslara göre yerine
getirilir.
* İade
talebinde bulunan mükellefin, haklarında SMİYB düzenleme dışında olumsuz tespit
veya SMİYB kullanma raporu bulunanlardan alışlarına ilişkin ödemelerini, veya,
- iade talebinde bulunan mükellefe satış yapan ve haklarında SMİYB düzenleme
dışında olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanların kendi alışlarına
ilişkin ödemelerini, müteselsil
sorumluluk kapsamında yaptıklarını tevsik etmeleri halinde; kendileri hakkında
olumsuz rapor veya tespit bulunmayan ancak haklarında SMİYB düzenleme dışında
olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanlardan mal veya hizmet
alanların iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir. Ödeme, iade talebinde
bulunan mükellefin yeminli mali müşaviri tarafından düzenlenmiş tasdik
raporuyla veya tasdik raporu sonradan ibraz edilmek üzere teminat karşılığı
iade talep edilmişse bu konuda düzenlenmiş kısa bir raporla da tevsik
edilebilir.
*
Haklarında olumsuz rapor veya tespit bulunanlar hakkında genel esaslar
uygulandığı dönemlerde, bunlardan mal veya hizmet alanların iade talepleri de
genel esaslara göre yerine getirilir.
"Ancak
hakkında SMİYB düzenleme raporu bulunan ve bu rapora istinaden tarh edilen
vergi, kesilen ceza ve hesaplanan gecikme faizini ödememiş veya tamamına
teminat göstermemiş mükellefin olumsuz raporun ait olduğu vergilendirme
döneminden sonraki 12 vergilendirme dönemine ilişkin olarak vergi inceleme
elemanlarınca düzenlenmiş olumlu rapor bulunması halinde, bu mükelleften mal
veya hizmet alanların olumlu raporun ait olduğu vergilendirme dönemleri ile
sonraki dönemlerde bu mükelleften alışlarına isabet eden iade talepleri genel
esaslara göre yerine getirilir."
* En son
düzenlenen olumsuz rapor veya yapılan tespitin ilgili olduğu dönemden itibaren
tarh zamanaşımı kadar bir sürenin geçmiş olması halinde, vergi inceleme
imkanının kalmamış olması nedeniyle bu durum sonraki safhalarda mal veya hizmet
alanlar açısından olumsuz rapor veya tespit olarak değerlendirilmez ve bu
mükelleflerden mal veya hizmet alanların iade taleplerinde genel esaslara göre
işlem yapılır.
*
Haklarında olumsuz tespit bulunanlardan ihraç kaydıyla mal alan ancak diğer
alışlarına ilişkin olumsuz tespit veya rapor bulunmayan mükelleflerin iade
talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
* Danıştay 9 uncu dairesinin 10.02.2010 tarih
ve 2008/4610 esas no 2010/702 karar no lu kararında
“ Bedelleri
banka kanalıyla ödenen faturalarda yer alan KDV'lerin sırf koda alınan firmaların
sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmalarının muhtemel olduğu
(haklarında bir rapor da bulunmadığı) gerekçesiyle indiriminin kabul edilmemesi
söz konusu olamaz “ denmiştir.
Aşağıda
konu tablo halinde açıklanmıştır.
DOĞRUDAN
MAL YA DA HİZMET TEMİN ETTİKLERİ MÜKELLEFLER HAKKINDA OLUMSUZ RAPOR VEYA
TESPİT BULUNANLAR (Birinci alt)
|
OLUMSUZ
RAPOR BULUNANLARDAN MAL ALANLAR
|
Aynı
dönemde veya farklı dönemde mal alınsın fark etmez
|
Alışlara
isabet eden tutarın 4 katı nispetinde teminat verilmesi (Teminat V.İ.R. göre
çözülür) veya
Alışlara isabet eden
kısmın iade talebinden çıkarılması
|
Kalan
kısım ve diğer dönemler
|
Genel
esaslara göre
|
Olumsuz
raporu bulunan adına tarh edilen vergi, kesilen ceza ve gecikme faizinin
tamamının ödenmesi veya teminat vermeleri halinde mal alanların tüm dönem
iade talepleri genel esasa göre yapılır.
|
SMİYB
düzenleme dışında olumsuz tespit veya SMİYB kullanma raporu bulunanlardan
alışlara ilişkin ödemelerin veya satış yapanın kendi alışlarını müteselsil
sorumluluk çerçevesinde yaptığının YMM raporu ile belgelemeleri halinde genel
esaslara göre yapılır.
|
OLUMSUZ
TESPİT BULUNANLARDAN MAL ALANLAR
|
Tespitin
bulunduğu dönemde mal alanlar
|
Olumsuz
raporlulardan mal alanlar ile aynı
|
farklı
dönemde mal alanlar
|
Genel
esaslara göre
|
Hakkında
olumsuz tespit bulunanlardan ihraç kaydı ile mal alan ancak diğer alışlarına
ilişkin olumsuz tespit veya rapor bulunmayanların iade talepleri genel
esaslara göre yapılır
|
4.5. Mükellefin Doğrudan
Mal Ve Hizmet Aldığı Mükelleflerin Alt Firmalarında Olumsuzluk Olması Halinde
Mahsup
(Altın Altı)
Mükelleflerin
doğrudan mal ya da hizmet satın aldıkları mükellefler hakkında herhangi bir
olumsuzluk olmasa da direk mal temin ettikleri firmaların doğrudan mal ve
hizmet temin ettiği kendi firmaları hakkında (Altın altı) herhangi bir
olumsuzluk olması halinde iade ve mahsup talepleri 84 seri nolu KDV genel
tebliği hükümleri gereği;
Doğrudan
mal ya da hizmet temin ettiği safhadan önceki safhalardaki mükellefler hakkında
olumsuz rapor bulunan ancak kendileri veya doğrudan mal ya da hizmet
temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayan
mükelleflerin iade talepleri, olumsuz raporlarda iade talebinde bulunanlarla
ilgili olarak bir sorumluluk öngörülmemesi halinde genel esaslara göre yerine
getirilir. Aksi halde raporda belirtildiği şekilde işlem yapılır.
Doğrudan
mal ya da hizmet temin ettiği safhadan önceki safhalardaki mükellefler hakkında
olumsuz tespit bulunan ancak kendileri veya doğrudan mal ya da hizmet
temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunmayan
mükelleflerin iade talepleri, olumsuz tespite konu alışlar için 4 kat teminat
gösterilmesi halinde genel esaslara göre yerine getirilir. Bu nedenle
gösterilen teminat, olumsuz tespit bulunan mükellefle ilgili olarak yapılacak
inceleme sonucuna göre çözülür.
Ancak
aşağıda belirtilen durumların varlığı halinde de genel esaslara göre iade
yapılır.
* Bu
dönemlerde katma değer vergisi dahil toplam işlem bedelinin doğrudan mal ya da
hizmet temin edilen mükellefe müteselsil sorumluluk kapsamında ödenmiş olması
halinde iade talepleri için genel esaslar uygulanır. Ödeme, iade talebinde
bulunan mükellefin yeminli mali müşaviri tarafından düzenlenmiş tasdik
raporuyla veya tasdik raporu sonradan ibraz edilmek üzere teminat karşılığı
iade talep edilmişse bu konuda düzenlenmiş kısa bir raporla da tevsik
edilebilir.
* Önceki safhadaki mükellefler
hakkındaki olumsuz tespit sayılan nedenlerin ortadan kalktığının anlaşılması
halinde iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
* İade
talebinde bulunanlara mal veya hizmet temin eden mükelleflerin, haklarında
olumsuz tespit bulunanlardan veya
- İade
talebinde bulunanların, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan mal veya hizmet
temin edenlerden,
Alışlarına
isabet eden verginin, aynı dönemdeki toplam vergi indirimine (iade talebinde
bulunanlarda iadesi talep edilen vergiye) oranının % 5'ini geçmemesi halinde;
kendileri ve mal ya da hizmet temin ettiği mükellefler hakkında olumsuz tespit
bulunmayan mükelleflerin iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir.
Bu
uygulamada aşağıdaki şekilde hareket edilir:
- İade
talebinde bulunanlara mal ya da hizmet satanların, haklarında olumsuz tespit
bulunanlardan mal ya da hizmet satın aldığı dönemler tespit edilir.
- Söz
konusu alıcıların, aynı dönemlerde iade talebinde bulunanlara satış yapıp
yapmadıkları tespit edilir.
- Satış
yapılmışsa, alıcıların hakkında olumsuz tespit bulunanlardan alışlarına isabet
eden verginin, aynı dönemdeki toplam vergi indirimine (iade talebinde
bulunanlarda iadesi talep edilen vergiye) oranının % 5'ini aşıp aşmadığına
bakılır. Bu oranı aşmamışsa genel esaslara göre iade yapılır.
- İade
hakkı sahibinin bu dönemler dışındaki dönemlerdeki iade talepleri genel
esaslara göre yerine getirilir.
*Hakkında
olumsuz tespit bulunandan mal veya hizmet alışının ilgili olduğu vergilendirme
döneminden sonra, iade talebinde bulunanlara mal veya hizmet temin eden
mükellefin verdiği beyannamelerden birisinde ödenecek katma değer vergisi beyan
etmiş olması halinde, bu dönemden sonraki alışlara ilişkin iade talepleri genel
esaslara göre yerine getirilir.
* Danıştay 9 uncu dairesinin 10.02.2010 tarih
ve 2008/4610 esas no 2010/702 karar no lu kararında
“ Bedelleri
banka kanalıyla ödenen faturalarda yer alan KDV'lerin sırf koda alınan
firmaların sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanmalarının
muhtemel olduğu (haklarında bir rapor da bulunmadığı) gerekçesiyle indiriminin
kabul edilmemesi söz konusu olamaz “ denmiştir.
Aşağıda
konu tablo halinde açıklanmıştır.
DOĞRUDAN
MAL YADA HİZMET TEMİN ETTİKLERİ SAFHADAN ÖNCEKİ SAFHALARDA YER ALANLAR
HAKKINDA OLUMSUZ TESPİT BULUNANLARIN İADE TALEPLERİ (İkinci alt)
|
Kendileri
ve mal ve hizmet temin ettikleri mükellefler hakkında olumsuz rapor veya
tespit bulunmamak koşulu ile
|
Olumsuz
tespite konu alışlar için 4 kat tutarında teminat gösterilmesi halinde geri
kalan kısım genel esaslara göre
|
Bu
dönemde KDV dahil toplam işlem bedelinin doğrudan mal temin edilen mükellefe
müteselsil sorumluluk kapsamında ödenmiş olması halinde (Ödeme, iade
talebinde bulunan mükellefin yeminli mali müşaviri tarafından düzenlenmiş
tasdik raporuyla veya tasdik raporu sonradan ibraz edilmek üzere teminat
karşılığı iade talep edilmişse bu konuda düzenlenmiş kısa bir raporla da
tevsik edilebilir.)
Veya
Olumsuz tespitin ortadan kalkması halinde
genel esaslara göre yerine getirilir.
|
Teminatın çözümü olumsuz tespiti
bulunan mükellef adına yapılacak vergi inceleme sonucuna göre çözülür
|
- İade talebinde bulunanlara mal veya hizmet temin eden
mükelleflerin, haklarında olumsuz tespit bulunanlardan veya
- İade talebinde bulunanların, haklarında olumsuz tespit
bulunanlardan mal veya hizmet temin edenlerden,
Alışlarına isabet eden verginin, aynı dönemdeki toplam vergi
indirimine (iade talebinde bulunanlarda iadesi talep edilen vergiye) oranının
%5'ini geçmemesi halinde; kendileri ve mal ya da hizmet temin ettiği
mükellefler hakkında olumsuz tespit bulunmayan mükelleflerin iade talepleri
genel esaslara göre yerine getirilir.
|
4.5.1.
Müteselsil sorumluluk kapsamında yapılan ödemlerin tevsiki
84 seri nolu KDV genel tebliği gereği;
“ Mal veya hizmet alım-satımında satıcının katma değer vergisini
Hazine'ye intikal ettirmediğinin tespit edilmesi halinde, bu satıcı tarafından
doğrudan mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen mükellefler, işlem bedeli
üzerinden hesaplanan vergi ile sınırlı olmak üzere, Hazine'ye intikal etmeyen
vergiden aşağıda, (84 seri nolu KDV genel Tebliğin III/2.) bölümünde,
belirtilen usul ve esaslara göre satıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Ancak alıcılar, katma değer vergisi dahil toplam işlem bedelini;
- 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan
banka veya özel finans kurumları vasıtasıyla ödemeleri ve banka veya özel
finans kurumuna yapılacak ödeme sırasında düzenlenecek belgede satıcının (veya
adına hareket edenlerin) adı- soyadı (tüzel kişilerde unvanı) ile banka veya
özel finans kurumundaki hesap numarasını ve vergi kimlik numarasını doğru
olarak yazdırmaları,
- ödemenin çekle yapılmış olması halinde Türk Ticaret Kanununun
697 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasına uygun olarak çek düzenlemeleri
ve lehine çek keşide edilenin vergi kimlik numarasını yazmaları,
halinde müteselsil sorumluluk uygulaması ile muhatap tutulmazlar.
Bu çerçevede herhangi bir hesaba bağlı olmaksızın, örneğin kasadan ödeme
yapılması şeklinde, gönderilen havaleler sorumluluğu kaldırmaz. Ayrıca dış
ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri gibi ihracata aracılık
eden mükelleflerin bu uygulamadan yararlanabilmeleri için ihracatına aracılık
ettikleri mükelleflerin de ödemelerini yukarıda belirtilen şekilde tevsik
etmeleri gerekir.
Ancak alıcı ile satıcı arasında muvazaaya dayanan bir işlem
yapıldığının veya menfaat sağlayan doğrudan bir ilişkinin veya hısımlık,
sermayesine katılma, organizasyon veya yönetimi içinde yer alma şeklinde
dolaylı bir ilişkinin bulunduğunun vergi incelemesine yetkili olanlarca
düzenlenmiş raporlarla tespit edilmesi halinde ödeme yukarıdaki şekilde tevsik
edilmiş olsa bile müteselsil sorumluluk kalkmayacaktır.
Öte yandan Katma Değer Vergisi Kanununun 17 inci maddesinin 1
numaralı fıkrasında sayılan (tarımsal amaçlı kooperatifler hariç) kurum ve
kuruluşlar ile sermayelerinin (% 51) veya daha fazlası kamuya ait iktisadi
işletmelerin mal teslimi veya hizmet ifalarında taraf olduğu alım-satım
işlemlerinde müteselsil sorumluluk uygulanmaması uygun görülmüştür. Buna göre;
- yukarıda sayılan kuruluşların mal ya da hizmet satın aldıkları
mükelleflerin bu alışlarla ilgili vergiyi,
- bu kuruluşlardan mal ya da hizmet satın alanların ise sözü
edilen kuruluşların bu satışlarıyla ilgili vergiyi,
Hazine'ye intikal ettirmemeleri nedeniyle müteselsil sorumluluk
kapsamında işlem yapılmaz. “
Şeklinde hükümleri içermektedir. Ödemelerin müteselsil sorumluluk
kapsamında yapıldığı mal hareketlerinin (Fatura, irsaliye) ve para
hareketlerinin (Ödeme belgeleri Çek, banka dekontu vb.) bu hüküm çerçevesinde
yapıldığının mükellefçe vergi idaresine ibrazı yeterli olmakla beraber, Vergi
idaresince tereddüt hasıl olması halinde Özel amaçlı YMM tasdik raporu
istenebilmektedir.
Özel amaçlı YMM tasdik raporunda mal ve para hareketleri ile
muhasebe kayıtlarının ve beyanların uygunluğu hususunda raporda gerekli
açıklamalar yapılmalıdır. Bu açıklamalar yapılırken Satış işlemindeki mal
hareketi fatura ve irsaliyelerle tespit edilip, ödemelerin 84 seri nolu genel
tebliğ kapsamında yapıldığı belgelendirilmelidir. Ödemelerin vadeli çek ile
yapılmış olması halinde çekin alıcı tarafından tahsil edildiğinin takip
edilmesi ve tahsilatının belgelenmesi gerekmektedir. Ayrıca satıcının yasal defterlerine
satış faturasının kaydı ile dönem KDV matrahına dahil edilip edilmediği gibi
hususların mutlaka karşıt inceleme ile tespit edilmesi ve belge örneklerinin
rapora eklenmesi gereklidir.
4.6. KOD 5 E Göre Mahsup
84
seri nolu KDV genel tebliğ hükümleri gereği, aşağıda belirtilen durumlar
olumsuz tespit sayılır;
- Belge
düzenleyen veya kullanan mükellef nezdinde yapılmakta olan incelemede veya bu
mükellefin ticari ilişkide bulunduğu diğer kişi veya kurumların incelenmesi
sırasında yahut yetkili makamların yazıyla bildirmesi üzerine SMİYB
düzenlendiği veya kullanıldığının vergi dairesinin ıttılaına girmesi,
- Mücbir
sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle ilgili dönem defter ve belgelerinin
ibraz edilmemesi veya birden fazla döneme ilişkin olarak katma değer vergisi
beyannamesinin (süresinden sonra verilenler hariç) verilmemesi,
-Yapılan
yoklama ve araştırmalarda mükellefin bilinen adreslerinde bulunamaması, (bu
durumda olan mükelleflerden iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönem
itibarıyla vergiye müteallik ödevlerini yerine getirdiği tespit edilenlerin işi
bıraktığına ilişkin bildirimde bulunmamış olmaları olumsuz tespit sayılmaz.
-
Mükelleflerin işletmelerinin sermaye tutarı, kullandıkları kredi miktarı,
üretim tesisi olanlarda tesisin kapasitesi, verimliliği, istihdam ettikleri
işçi sayısı gibi unsurlar ile iş hacmi arasında bariz bir nispetsizlik
bulunması. Şu kadar ki, bu tespitin en az vergi dairesi müdür yardımcısı
başkanlığında oluşan üç kişilik bir komisyon tarafından mükellefin iş yerinde
yapılacak bir yoklama ile tutanağa bağlanmış olması gerekir.
Kendileri
hakkında olumsuz rapor olmamakla beraber olumsuz tespit bulunan mükelleflerin
iade ve mahsup talepleri aşağıdaki tabloda belirtildiği şekilde yerine
getirilecektir.
OLUMSUZ
TESPİTLER
|
SMİYB
DÜZENLEME
|
Nakden
veya mahsuben iade talepleri incelemeye sevk edilmiş olsun olmasın
|
|
Tespit bulunan dönem
|
V.İ.R. göre
|
Diğer dönemler
|
4 kat teminat- Teminat verilmezse V.İ.R.
göre
|
SMİYB
KULLANMA
|
Nakden
veya mahsuben iade talepleri incelemeye sevk edilmiş olsun olmasın
|
|
Tespit bulunan dönem
|
Tespite konu alışlara isabet eden vergini 4
katı tutarında teminat verilmesi
VEYA Tespite konu alışların iadeden
çıkarılması halinde kalan kısım genel esaslara göre
Her
ikisi de yapılmazsa V.İ.R. göre
|
Diğer dönemler
|
Genel esasa göre
|
ADRESİNDE
OLMAYANLAR- BEYANNAME VERMEYENLER- DEFTER İBRAZ ETMEYENLER
|
Nakden veya mahsuben iade talepleri V.İ.R.
göre VEYA Olumsuz tespitin ortadan kalkması halinde genel esaslara göre
|
İŞLETME
KEPESİTESİ İLE İŞ HACMİ UYUMSUZ OLANLAR
|
Nakden veya mahsuben iade talepleri V.İ.R.
göre
|
4.7. İade Ve Mahsup Talebi
Yerine Getirilen Mükellef Hakkında Daha Sonradan Bu Dönemlerle İlgili Olumsuz
Tespit Olması Durumu:
Mükellefin
mal ve hizmet satın aldığı yerlerin incelenmesi sonucunda SMİYB düzenlediği ile
ilgili vergi inceleme raporu tanzim edildiğinde, bu durum SMİYB kullanması ile
ilgili olumsuz bir tespit sayılmaktadır. Böyle bir tespit iade ve mahsup talebi
yapılmasından sonra ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda alışlar için ödenen KDV
yüklenilen KDV içinde yer alıyorsa;
Tespite
konu alışlara isabet eden verginin 4 katı tutarında teminat verilirse iade ve mahsup
işlemi genel esaslara göre yapılmış sayılır. Bize göre; olumsuz tespitinin
olduğu dönemden ödenecek KDV’nin çıktığı döneme kadar ki KDV dönemlerinin
incelenmesinde ve bu dönemlere ait iade ve mahsup taleplerinin özel esaslar
gereğince yerine getirilmesinde yarar vardır.
Vergi incelemesi sonucunda bilerek
kullanma fiili tespit edilmezse ve tarhiyat önerilmezse teminat iade edilir.
Vergi incelemesi sonucunda haksız iade veya mahsup yapıldığı veya bilerek
kullanma fiili tespit edildiği durumda inceleme raporuna göre işlem yapılır.
Vergi
incelemesi sonuçlanıncaya kadar, alışlar için ödenen KDV’nin 4 katı tutarında
teminat verilmezse, haksız iade ve mahsuba konu işlem yapılmış olabileceği için
diğer dönemlerin iade ve mahsup taleplerinin olumsuz tespitten dolayı özel
esaslara göre yerine getirilir, dönem matrahının tayin ve tespiti için olay
takdir komisyonuna sevk edilir ve bu şekilde zamanaşımı kesilir, mükellefin mal varlığı araştırılarak vergi
alacağı teminat altına alınır.
Eğer
kullanma fiilinin tespitine esas olan mal ve hizmet alışına ait ödenen KDV,
yüklenilen KDV’nin içinde yer almamış sadece indirilecek KDV’nin içinde yer
almışsa ödenen KDV’den hesaplanan KD’ nin çıkarılması sonucunda devreden KDV
bulunduğu ve devreden KDV de direk olarak iade edilecek KDV’yi etkilediği için
daha sonraki dönemlerde de endirekt olarak iade edilecek KDV’nin etkilenmesi
kaçınılmazdır. Böyle bir durumun olup
olmadığı ancak inceleme ile ortaya
çıkarılabileceği için mükellefin olumsuz tespitinin olduğu dönemden ödenecek
KDV sini çıktığı döneme kadar ki KDV dönemlerinin incelenmesinde ve bu
dönemlere ait iade ve mahsup taleplerinin özel esaslar gereğince yerine
getirilmesinde yarar vardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder