Transit Taşımacılık istisnası

KDV Kanununda iade hakkı doğuran istisnalardan biri olan transit taşımacılık istisnası kanunun 14 üncü maddesinde;

“14/1- Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Bakanlar kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.

14/2- Bu istisna, ikametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.

14/3- 4054 sayılı rekabetin korunması hakkında kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar kurulunca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon,çekici ve soğutucu ünitesine  sahip yarı römorkların depolarına (Araçları ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimi vergiden istisnadır.(5493 sayılı kanunun 2 inci maddesiyle eklenen fıkra olup yürürlük tarihi 01/06/2006 dır.)”

amir hükmü ile yer bulmuştur.

Transit taşımacılık istisnası KDV Kanunundaki tam istisnalardan birisi olup bu istisnaya konu işlemlerle ilgili olarak yüklenilen KDV si indirim yoluyla giderilemezse KDV Kanununun 32 inci maddesi gereği nakden veya mahsuben iadeye konu edilebilecektir.

KDV kanununun 1 inci maddesinde belirtilen transit taşımacılık faaliyeti 11 seri nolu KDV genel tebliğinde;

• Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek yabancı bir ülkede sona eren,

• Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye de sona eren ve

• Türkiye de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren taşıma işlemi

olarak tanımlanmakla beraber İstisna kapsamına giren taşıma faaliyetinin taşımanın tamamının veya bir kısmının başka firmalara yaptırılması halinde gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden her iki faaliyette vergiye tabi olmayacağı açıklanmıştır.

Kanunun 1 maddesinde 5493 sayılı kanunun 2 inci maddesi ile eklenen fıkrasının yürürlük tarihi 01/06/2006 olup konu ile ilgili 26/06/2006 tarih ve 2006/10784 sayılı BKK. 1 inci maddesi ile söz konusu istisnanın; Ambarlı, Pendik, İpsala, Tekirdağ, Kapıkule ve Hamzabeyli sınır kapısındaki gümrük sahalarında uygulanacağı belirtilmiş olup konu ile ilgili olarak ayrıca 100 seri nolu KDV genel tebliğinde ve 11 seri nolu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliğinde istisnanın uygulama usulü açıklanmıştır.

• Taşıma işleminin KDV den istisna olması için, döviz karşılığı yapılması veya dövizin yurda getirilmesi zorunluluğu yoktur.

• Transit taşımacılık faaliyetine aracılık edenlerin, yolcu veya yük bulma hizmetleri karşılığında aldıkları nakliye, bilet veya acentelik komisyonları ve benzeri işlemlerden alınan komisyonlarda istisna kapsamındadır.

• Serbest bölge kapsamın içindeki taşıma faaliyetleri de KDVK nun 17 inci maddesi gereğince KDV den müstesnadır. Ancak, Yurt içinden herhangi bir serbest bölgeye veya serbest bölgeden yurt içine taşıma yapılması halinde istisna kapsamında değerlendirilmez. Çünkü KDVK. Nun 14 üncü maddesi” Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır”amir hükmü mevcut olup 11 seri nolu KDV genel tebliğinde de taşıma faaliyetlerinin uluslar arası taşımacılık kapsamında değerlendirilebilmesi için taşıma işinin Başka bir ülkede başlayıp Türkiye de bitmesi veya Türkiye de başlayıp başka bir ülkede sona ermesi yada başka bir ülkede başlayıp Türkiye hudutlarından geçerek başka bir ülkede sona ermesi şeklinde tanımlanmış olup Serbest bölgeler ise 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunun 6 ıncı maddesi gereği gümrük bölgesi dışında sayılmakla birlikte Türkiye sınırları içinde bulunan yabancı ülke niteliği taşımayan yerlerdir.

Transit taşımacılık faaliyeti ile ilgili olarak tereddütlü konular ve uygulama usulleri 1, 11, 24, 25, 26, 28, 33, 36, 44, 50, 81, 83, 84, 89, 90, 91, 92 seri nolu KDV genel tebliği 8 seri nolu KDV sirkülerinde yer almaktadır.

Transit taşımacılık faaliyetinde taşıma işinde genel olarak yüklenilen KDV seyrüsefere ait yakıt, lastik, tamir, bakım, yedek parça, madeni yağ, otoban, köprü geçiş ücretleri, Gümrük vergileri, yükleme ve boşaltma vb. direk yüklenimler ile birlikte ATİK lere ayrılan paylardan ve Genel giderlerden yüklenilen KDV ler den oluşmaktadır

Transit taşımacılık faaliyetinde iade ve mahsup taleplerine eklenecek belgeler;

Kara Taşımacılığında;

• Uluslararası taşımacılığa ait belge; Transit beyannamesi (Gümrük idaresince tasdikli fotokopisi)Transit beyannamesi düzenlenmeyen hallerde kara manifestosu veya tır karnesi (Noter, Ticaret ve sanayi odalarınca tasdikli sureti)

• Nakliye faturası örneği veya teyit listeleri (Teyit listesi taşımayı yaptıran firmaca hazırlanacaktır.)

• KDV hesaplama tablosu

• İndirilecek KDV listesi (Maliye bakanlığınca liste zorunluluğu getirilmemiş olmasına karşılık iadelerde alış faturalarının ibrazı zorunluluğu olduğu için eklenmesinde fayda vardır.)

Deniz Taşımacılığında;

• Deniz manifestosu,(Asıl veya noter, gümrük idaresince yahut YMM onaylı örneği)

• İndirilecek KDV listesi

Hava Taşımacılığında;

Maliye Bakanlığınca net bir belirleme yapılmamasına karşılık indirilecek KDV listesi, Taşıyan, taşıttıran veya aracıya ait nakliye faturalarının örneği ile hava limanı Md.lüğünden alınan seyir teyit belgesi eklenmesinde yarar vardır.